والیان ایل شادلو و طوایف ساکن در ولایت آلاداغ، در عصر افشاریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ،واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد،ایران

2 2. استادیار گروه تاریخ،واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد،ایران

3 3. دانشیار گروه تاریخ،واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد،ایران

چکیده

هدف: بررسی نقش و جایگاه حکمرانی والیان ایل شادلو و طوایف ساکن در «ولایت آلاداغ»، در تحولات نظامی و سیاسی ایران در عصر افشاریه.
روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و ازطریق جست‌وجو در متون تاریخی، ادبی و اسناد نقش مذکور بررسی و تحلیل می‌شود.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: «ولایت آلاداغ» در عصر افشاریه مرکز حکمرانی والیان ایل شادلو و محل استقرار ده‌ها طایفۀ مختلف بوده‌است که مقارن با حاکمیت صفویان از کردستان ترکیه به خراسان کوچانده شدند و در این سرزمین ساکن شدند. به‌نظر می‌رسد والیان ایل شادلو و طوایف ساکن در «ولایت آلاداغ» در دولت افشاریه حضوری جدی و اثرگذار داشته‌اند. آن‌ها که از نیرومندترین حکمرانان و طوایف کرد در خراسان شمرده می‌شدند کوشش‌ این والیان  معادلات سیاسی و نظامی در مخالفت و سپس در موافقت با حکومت نادرشاه و جانشینانش به ‌هم ریخت. ایشان درنهایت به یکی از متحدان اصلی نادر در لشکرکشی‌هایش تبدیل شدند. ایشان علاوه‌ مرزداری، در نبرد با عثمانی‌ها، افغان‌ها و ترکمن‌ها حضور  فعال داشتند و همواره  پشتیبان نادرشاه و جانشینانش بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Shadloo Tribe Chiefs and the Clans Residing in Aladagh Region in the Afsharid Era

نویسندگان [English]

  • Ali Rahmati 1
  • Shokouhossadat Arabihashemi 2
  • Sohila Torabi Faresani 3
1 PhD Student, Department of, History of Iran, Islamic Azad University, Najafabad Branch, I. R. Iran
2 Assistant Professor, Department of History, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Najafabad Branch, I. R. Iran
3 Associate Professor, Department of History, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Najafabad Branch, I. R. Iran
چکیده [English]

Purpose: To report the role of Shadloo tribe chiefs and clans residing in Aladagh region in the military and political developments in Afsharid era.
Method and Research Design: archival documents and library materials are the resources data for analysis was collected from.
Findings and Conclusion: Aladagh was the center of the Shadloo tribe and dozens of clans who were moved by the Safavids Kurdistan to the north of Khorasan during the Safavids (1501- 1736). Apparently, their chiefs enjoyed a serious influence in the Afsharid government. The tribe and the clans were powerful rulers throughout Khorasan territory. They became close allies of Nader Shah and his successors after some years of enmity. In addition to the protection of borders, they participated in battles against Ottomans, Afghans and Turkmens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aladagh
  • Afsharid
  • Shadloo tribe
  • Clan
  • Rulers
منابع
اسناد
کتاب‌خانۀ شخصی علی رحمتی: صفویه (1111).
کتاب‌خانۀ شخصی حیدر گواهی: صفویه (1122).
کتاب‌خانۀ شخصی کلیم‌الله توحدی: افشاریه (1147).
کتاب‌خانۀ شخصی کلیم‌الله حسینی شهر کهنه: افشاریه (1147).
کتاب‌خانۀ شخصی علی رحمتی: افشاریه (1158).
کتاب‌خانۀ شخصی کلیم‌الله توحدی: افشاریه (1171).
نسخه‌های خطی
ابن‌غریب. (1180 قمری). شوق‌نامه (دیوان کردی ابن‌غریب). نسخۀ خطی. کتاب‌خانۀ شخصی امرالله صفری.
منتخب‌الملک، محمدقلی نوری. (1314 قمری). کنزالمسافر فی بیان حدود الشمالیة الخراسان. نسخۀ خطی کتاب‌خانۀ شخصی هادی بیدکی.
کتاب
استرآبادی، میرزامهدی‌خان. (1366). درۀ نادره: تاریخ عصر نادرشاه. (سیدجعفر شهیدی، کوشش‌گر). تهران: علمی‌وفرهنگی.
استرآبادی، میرزامهدی‌خان. (1368). جهانگشای نادری. تهران: دنیای کتاب.
اشرافیان، ک. ز؛ آرونوا، ماریانا روبنوونا. (1356). دولت نادرشاه افشار. (چ2). (حمید امین، مترجم). تهران: شبگیر.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان. (1373). مطلع‌الشمس. (ج1). (تیمور برهان لیمودهی، کوشش‌گر). تهران: بنیاد موقوفات افشار.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان. (1367). مرآةالبلدان. (ج1). (دکتر عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، مصححان). تهران: دانشگاه تهران.
اوری، پیتر؛ هامبلی، گاوین؛ ملویل، چارلز. (1391). تاریخ ایران کمبریج: قسمت اول: از نادرشاه تا زندیه. (ج7). (چ3). (دکتر تیمور قادری، مترجم). تهران: مهتاب.
بامداد، مهدی. (1371). شرح‌حال رجال ایران در قرن 12 و 13 و 14 هجری. (ج1). تهران: زوار.
توحدی، کلیم‌الله. (1371). حرکت تاریخی کرد به خراسان. (ج1). (چ2). مشهد: دانشگاه مشهد.
توحدی، کلیم‌الله. (1374). اسفراین دیروز و امروز. (چ1). مشهد: واقفی.
توحدی، کلیم‌الله. (1384). نادر صاحبقران: نادرشاه برمبنای اسناد خطی، آخرین تحقیق. (چ1). سنندج: ژیار.
حافظ ابرو، شهاب‌الدین‌عبدالله خوافی. (1370). جغرافیای تاریخی خراسان در تاریخ حافظ ابرو. (دکتر غلام‌رضا ورهرام، مصحح و معلق). تهران: اطلاعات.
حدیث نادرشاهی. (بی‌تا). (رضا شعبانی، مصحح). تهران: دانشگاه ملی ایران.
رحمتی، علی. (1394). فرهنگ قومی و جغرافیایی شهرها و آبادی‌های خراسان شمالی. (چ2). بجنورد: بیژن یورد.
رحمتی، علی. (1396الف). بررسی و شناخت ایلات و طوایف؛ جلد اول: تات، ترک، ترکمن و متفرقه در خراسان شمالی. (چ1). بجنورد: بیژن یورد.
رحمتی، علی. (1396ب). بررسی و شناخت ایلات و طوایف؛ جلد دوم: کرد در خراسان. (چ1). بجنورد: بیژن یورد.
سهام‌الدولۀ بجنوردی، یارمحمدخان. (1374). سفرنامه‌های سهام‌الدولۀ بجنوردی. (قدرت‌الله روشنی زعفرانلو، کوشش‌گر). (چ1). تهران: علمی‌وفرهنگی.
سیدی، مهدی. (1383). فرهنگ جغرافیای تاریخی ترکمنستان. (چ1). مشهد: آستان قدس رضوی.
قاجار، ناصرالدین‌شاه. (1306ق). سفرنامۀ ناصرالدین‌شاه به خراسان سال 1300ھ ق. (محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه، کوشش‌گر). تهران: دارالطّباعۀ دولتی.
قدوسی، محمدحسین. (1339). نادرنامه. (چ1). مشهد: چاپ‌خانۀ مشهد.
متولی حقیقی، یوسف. (1384). افغانستان و ایران، پژوهشی پیرامون روابط سیاسی و چالش‌های مرزی از احمدشاه درانی تا احمدشاه قاجار. (چ1). مشهد: بنیاد و پژوهش‌های اسلامی.
متولی حقیقی، یوسف. (1387). خراسان شمالی. (چ1). مشهد: آهنگ قلم.
مرعشی صفوی، میرزامحمدخلیل. (1362). مجمع‌التواریخ (در تاریخ انقراض صفویه و وقایع بعد تا سال 1207 هجری قمری). (عباس اقبال آشتیانی، مصحح و کوشش‌گر). تهران: چاپ‌خانۀ احمدی.
مروی، محمدکاظم. (1369). عالم‌آرای نادری. (ج1، ج2، ج3). (محمدامین ریاحی، مصحح). تهران: علم.
مستوفی، محمدحسین‌خان. (1353). آمار مالی و نظامی ایران در سال 1128ھ ق. (ج20). (دکتر ایرج افشار، مصحح). تهران: بی‌جا.
مقیمی، محمداسماعیل. (1370). جغرافیای تاریخی شیروان. (چ1). مشهد: آستان قدس.
مک گرگر، کلنل سی. ام. (1368). شرح سفری به ایالت خراسان. (ج2). (اسدالله توکلی طبسی، مترجم). مشهد: آستان قدس.
میرخواند، محمد. (1373). روضةالصفا. (ج7). (دکتر عباس زریاب خویی، مُهَذِّب و مُخَلِّص). تهران: علمی.
میرنیا، سیدعلی. (1365). خواستگاری نادرشاه از امپراتریس روسیه. (چ1). مشهد: اطلس.
میمندی‌نژاد، محمدحسین. (1374). زندگی پرماجرای نادرشاه. تهران: جاویدان.
نفیسی، سعید. (1372). تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دورۀ معاصر. (ج2). تهران: بنیاد.
یزدی، شرف‌الدین علی. (1336). ظفرنامه. (ج1). (محمد عباسی، مصحح). تهران: امیرکبیر.
مقاله
تکمیل همایون، ناصر؛ بلوک‌باشی، علی. (1388). «دیروز و امروز: تاریخ‌نگاری ایلات و عشایر». مجلۀ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 142. صص 8-15.
پایان‌نامه
رحمتی، علی. (1379). «نقش ایلات و طوایف بجنورد در دفاع از استقلال ایران». (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ تاریخ ایران باستان)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
منابع لاتین
Бутков, П. Г. (1869-й). Статьи по новой истории Кавказа, с 1722 по 1803 год. (часть 1). Санкт Петербург: тип. имп. Акад. Наук.