بررسی عوامل بیولوژیک آسیب‌رسان به آثار موزه‌ای؛ نمونۀ مطالعاتی: آثار کاخ‌موزۀ نیاوران

سودائی, بیتا; صدیق, ثمین; شهرابی, شیما; کلیایی, مهدی

doi:10.30484/ganj.2021.2671

بررسی عوامل بیولوژیک آسیب‌رسان به آثار موزه‌ای؛ نمونۀ مطالعاتی: آثار کاخ‌موزۀ نیاوران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین- پیشوا، ورامین، ایران

² استادیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، ورامین، ایران

³ کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین-پیشوا، ورامین، ایران

⁴ کارشناسی ارشد، حفاظت آثار تاریخی و فرهنگی، کاخ موزه نیاوران، تهران، ایران

10.30484/ganj.2021.2671

چکیده

حفاظت پیشگیرانه در موزه‌ها شامل تمامی راهبردهایی است که روند تخریب آثار تاریخی‌فرهنگی را کنترل می‌کند و از آسیب‌رسیدن به آن‌ها جلوگیری می‌کند. قدم اول در این راه شناسایی آفات موزه‌ای است تا بتوان طبق آنْ برنامۀ مدیریت مقابله با آفات را در موزه‌ها به‌کار گرفت.
هدف: هدف این پژوهش شناسایی آفاتی است که به کلکسیون‌های کاخ‌موزۀ نیاوران آسیب وارد می‌کنند و توصیۀ روش‌هایی برای پیشگیری از این آفات است.
روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش حشرات سه ساختمان کتاب‌خانه، کوشک احمدشاهی و کاخ صاحب‌قرانیه بررسی شدند. این بررسی به‌روش میدانی-آزمایشگاهی انجام شد. حشرات با استفاده از قلم‌مو و انواع تله‌ها از روی تمام وجوه اجناس موجود در ساختمان‌ها جمع‌آوری شدند. نمونه‌ها پس‌از بررسی در آزمایشگاه، شناسایی شدند.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: حشرات کاخ‌موزۀ نیاوران به راسته‌های استطاله‌داران (Thysanura) (حشرات دارای پیوست در انتهای بدن)، سوسک‌های خانوادۀ Dermestidae، Ptinidae، و پروانه‌های بید از خانوادۀ Tineidae تعلق داشتند. برای تدوین برنامۀ مدیریت تلفیقی آفاتْ روش‌های کنونی کنترل آفات در کاخ‌موزۀ نیاوران ارزیابی شد و راهبردهای پیشگیرانه و برنامه‌های پایش ارائه شد؛ به‌گونه‌ای که کاربرد آفت‌کش‌ها آخرین راه‌حل باشد.

تازه های تحقیق

کلیدواژه‌ها

کلیدواژه

موضوعات

مطالعات آرشیوی

عنوان مقاله [English]

Investigation of harmful biological factors of museum products, study sample Niavaran Museum Palace products

نویسندگان [English]

Bita Sodaei ¹
Samin Seddigh ²
Shima Shahrabi ³
Mahdi Koliyaei ⁴

¹ Assistant Professor,, Department of Archaeology, College of Humanities, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin, Iran

² Assistant Professor,, Department of Plant Protection, College of Agriculture, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin, Iran

³ MA, Department of Archaeology, College of Humanities, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin, Iran

⁴ MA., Preservation of historical and cultural monuments, Niavaran Museum Palace, Tehran, Iran

چکیده [English]

Preventive protection in museums includes all strategies that control the process of destruction of cultural and historical monuments and prevent damage to them. The first step in these activities is the museum pests’ identification so that the pest management program can be used in museums.
Purpose: The purpose of this study was to identify the Niavaran Museum Palace pests and suggest methods for preventing them.
Method and Research Design: In this study, insects were examined in three buildings of the Niavaran Museum Palace complex including the Royal Library, Ahmad Shahi Pavilion, and Sahebgharanieh Palace. The study was carried out using a field laboratory method. Insects were collected from all aspects of buildings using brushes and traps. The samples were identified after examination in the laboratory.
Findings and conclusion: The Niavaran Museum Palace insects belonged to the order Thysanura (having long caudal filaments), the beetles of the family Dermestidae, Ptinidae, and the moth butterflies of the family Tineidae. In order to develop an integrated pest management plan, the current methods of pest control in Niavaran Museum Palace were evaluated and preventive strategies and monitoring programs were presented, so that the use of pesticides is the last option.

کلیدواژه‌ها [English]

Museum pests
Niavaran Museum Palace
Preventive protection
Thysanura
Tineid moths
leather beetles

اصل مقاله

مراجع

منابع

کتاب

باقری زنوز، ابراهیم. (1392). آفات و عوامل زیان‌آور انباری و مدیریت کنترل آن‌ها: بیواکولوژی حشرات، کنه‌ها و میکروارگانیسم‌ها. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

عابدی عباس‌علی. (1371). نقش عوامل بیولوژیک در فرسایش کاغذ. مشهد: آستان قدس رضوی.

قهری، محمد؛ روحی، صدیقه. (1391). عوامل میکروبی آسیب‌رسان به مواد آرشیوی و کتاب‌خانه‌ای. تهران: سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.

مقاله

امینی جم، ندا؛ کچیلی، فرحان؛ مصدق، محمدسعید؛ راسخ، آرش؛ صابر، موسی. (1391). «اثر حشره‌کش‌های ایمیداکلوپرید و پیریمیکارب روی واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید Aphidius matricariae Haliday (Hym.: Braconidae) در شرایط آزمایشگاهی». تحقیقات آفات گیاهی، 2(3)، صص 51-61.

بحرالعلومی، فرانک؛ خادمی، محمدهادی؛ سالار، پویه. (1378). «موزه‌ها در منطقه‌های زلزله‌خیز». موزه‌ها، 21، صص 5-10.

جعفری، شبنم؛ کاظمی، محمدحسین؛ شجاعی، محمود؛ لطف‌علی‌زاده، حسین؛ مفیدی نیستانک، محسن. (1395). «کلید شناسایی 16 گونه از راست‌بالان شاخک‌بلند (Orthoptera: Ensifera) براساس ویژگی بیواکوستیکی». تحقیقات حشره‌شناسی، دورۀ 8 (1)، صص 11-27.

پایان‌نامه

دلگشا عبدالملکی، مریم. (1392). «مدیریت جامع مقابله با آفات در موزه‌ها (مطالعۀ موردی: ارائۀ پلان مدیریت مقابله با آفات برای مؤسسۀ کتاب‌خانه و موزۀ ملی ملک)». پایان‌نامۀ مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.

شهرابی، شیما. (1396). «شناسایی آفات و حشرات آسیب‌رسان به اشیاء موزه‌ای کاخ‌موزۀ نیاوران». پایان‌نامۀ مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا.

منابع لاتین

Borror, Donald J; Triplehorn, Charles A; Johnson, Norman F. (2004). An Introduction to the Study of Insects. (6th Edition). Philadelphia: Saunders College Pbu.

Butcher-Youghans, S; Anderson, G.E. (1990). “A historic approach to museum pest management”. History New, 43(3).

Cox, P.D; Pinniger, D.B. (2007). “Biology, behavior and environmentally sustainable control of Tineola bisselliella (Hummel) (Lepidoptera: Tineidae)”. Journal of Stored Products research, 43(1), pp 2-32.

Cumberland, B. (2009). Museum collection integrated pest management plan. National Park Service, U.S Department of the Interior, Harpers Ferry Center, Conservation.

Feilden, Bernard M. (2003). conservation of Historic Buildings. (3rd edition). UK: Architectural Press.

Feroz, Mohd; Tara, J; Háva, Jiri; Azam, Mohammad. (2015). “New Faunistics Records of Dermestidae (Coleoptera) from Kargil India”. International Journal of Pure & Applied Biosciences, 3, pp 104-108.

Freeman, J.A. (1958). Infestation of stored products in Iran. London: Ministry of Agriculture, Fisheries and Food (MAFF).

Glory, D. (1998). Mould and insect attack in collections, conservation and care of collections. Western Australian Museum, IURO.

Johnson, J.S. (1995). “Chapter 5 of Museum Vacuum cleaner”. Conserve o gram. 1/6. Washington, D.C.: National Park Service.

Management Policies. (2006). U.S. Department of the interior: National Park Service.

Merritt, Jane; Reilly, Julie A. (2010). Preventive conservation for historic house museums. U.S: Altamira press.

National Park Service. Biological Infestations. (1998). Museum Handbook, Chapter 5, I. [cited 2018 May 26]; Available from: http://www. nps.gov.

Petersen, G. (1968). “Beitrag zur Kenntnis der ostmediterrane Tineiden (Lepidoptera: Tineidae, exclus. Nemapogoninae).” Acta entomologica bohemoslovaca, 65(1), pp 52-66.

Pinniger, David. (1989). Insect Pests in Museums. London: Institute of Archaeology Publications.

Pinniger, David. (2004). Pest management in museums, archives and historic houses. London: Archetype publication.

Roskov, Y; Kunze, T; Orrell, T; Abucay, L; Paglinawan, L; Culham, A; Bailly, N; Kirk, P; Bourgoin, T; Baillargeon, G; Decock, W. De; Wever, A; Didžiulis, V. (editors). (2014). Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, Annual Checklist. DVD. Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 17 th March.

Rossol, Monona. (1994). The Artist’s Complet Health and Safety Guide. New York: Allworth press.

Stansfield, G. (1985). “Pest control: A Collection Management problem”. Museums Journal, 85(2), pp 97-99.

Stoate, C. (1987). “Beetles in Store”. Museums Journal, 86(4), pp 196-197.

Zagulajev, A. k; Zolotuhin, V.V. (1998). “New Species of psychid-moths of the genus Solenobia (Lepidoptera, Psychidae) from Uzbekistan”. Entomoogitischeskojeobozrenie, 77(8), pp 898-902.

Zaitseva, G.A. (1987). “Protection of museum textiles and leather against the dermestid beetle (Coleoptera, Dermestidae) by means of antifeedants”. Studies in Conservation, 32(4), pp 176-180.

Zycherman, Lynda A; Schrock, John Richard. (1998). A Guide to Museum Pest Control. Foundation of the American Institute for Conservation of Historic and Artistic. Washington, DC: Works and the Association of Systematics Collections.