نگاهی به تجارت پوست میان ایران و روس در عصر قاجار (بر پایۀ اسناد وزارت خارجۀ ایران؛ 1243 - 1327ق. / 1828 - 1909م.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترای تاریخ ایران در موسسۀ شرق شناسی و میراث خطی فرهنگستان علوم جمهوری تاجیکستان

چکیده

در این مقاله سعی شده است به اجمال جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار تا اوایل انقلاب مشروطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. اساس تحقیق حاضر، اسناد آرشیوی وزارت خارجه ایران است. موقعیت مناسب ایران در زمینه فراورده‌های دامی بویژه پوست و پشم از یک طرف و نیاز روسیه به پوست ایران، به توجه ویژه روسیه در این زمینه انجامید. بعد از قرارداد ترکمانچای و ضمیمه تجاری آن، مناسبات بازرگانی ایران و روسیه به تدریج گسترش یافته بر تجارت پوست هم تاثیر گذاشت. مهم‌ترین مراکز تولید پوست ایران، شیراز، خراسان، اصفهان، قزوین و بخصوص همدان بود. در تمامی این مناطق و دیگر مراکز، بازرگانان روسیه در کنار بازرگانان ایران فعال بودند. در نیمه اول قرن 19م./13ق. نزدیک به 65% پوست صادراتی ایران به روسیه صار می‌شد. این میزان صادرات با توجه به گسترش مناسبات تجاری ایران و روسیه در زمان مظفرالدین شاه به حدود نه دهم کل صادرات پوست ایران رسید، تا آن که به تدریج دولت ایران امتیاز تجارت پوست، بویژه پوست بره را دراختیار خود گرفت. با وجود این تجارت پوست بره با روسیه همچنان به قوت خود باقی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Review on Skin Trade between Irān and Russia during the Qājār Era (Based on Records of Irān’s Foreign Ministry; 1828-1909)

نویسنده [English]

  • Rahman Hasani
چکیده [English]

In this article an attempt has been made to briefly analyze the status of skin trade between Iran and Russia during the Qajar Era up to the Constitutional Revolution. This research is based on archival records of Iran’s Foreign Ministry. The appropriate status of animal products in Iran, especially skin and wool, on the one hand and Russia’s need for Iranian skin on the other hand, drew Russia’s special attention. After the Treaty of Turkmenchay and its commercial supplement, the trade between Iran and Russia gradually expanded and skin trade was also affected. The most important skin-producing centers in Iran were Shiraz, Khorasan, Esfahan, Qazvin, and especially Hamadan. In all these regions and other centers, Russian merchants worked beside Iranian merchants. In the first half of the 19 th century almost 65% of Iran’s exported skin was exported to Russia. This amount increased to about 90% during Mozafareddin Shah’s kingdom because of the expansion of trade between Iran and Russia, until Iran’s government gradually gained the concession of skin trade, especially trade of lamb’s skin. However, the trade of lamb’s skin between Iran and Russia continued.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical studies
  • Commercial relations
  • Foreign commerce
  • Trade
  • Skin
  • Qajar era
  • Iran
  • Russia
  • Armenians
  • Russians