• تحلیل نقش کمیسیون امنیت اجتماعی در جریان اصلاحات ارضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار تاریخ پژوهشکدۀ امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: حکومت ایران در اوایل دهۀ چهل به‌دنبال اجرای اصلاحات ارضی برآمد. اجرای این قانون مخالفت‌هایی را به‌دنبال داشت که میزان آن به‌دلیل عجلۀ مجریان قانون و توجیه‌نبودن جامعۀ هدف، زیاد بود. حکومت از ابزار تبعید به‌دست کمیسیون امنیت اجتماعی برای تنبیه مخالفان استفاده کرد. هدف این مقاله پاسخ به این پرسش‌هاست: 1.آیا کمیسیون امنیت اجتماعی توانست با استفاده از ابزار تبعید بر نحوۀ اجرای قانون اصلاحات ارضی تأثیر بگذارد؟ 2. مؤلفه‌های تبعید مخالفان قانون اصلاحات ارضی چه بود؟
روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفادۀ گسترده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع اصلی انجام شده است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: کمیسیون امنیت اجتماعی از ابزار تبعید برای تنبیه مخالفان حکومت استفاده می‌کرد. سرعت اجرای قانون اصلاحات ارضی باعث گسترش مخالفت‌ها و لزوم استفاده از کیفر تبعید برای مخالفان این قانون هم شد. علت عمدۀ تبعیدها، ندادن بهرۀ مالکانه، و ایجاد اخلال در امر زراعت بود. کنش سیاسی تبعیدیان بعداز پایان مدت تبعید نشان می‌دهد که جز در موارد استثنایی، مالکان و زارعان شرایط جدید را پذیرفتند. کاهش تعداد تبعیدها بعداز سال 1342 نشان می‌دهد که از میزان مخالفت‌ها کاسته شده‌است و به‌تبع آن تعداد تبعیدها هم کم شده‌است. بخشش تبعیدیان و تصویب ماده‌قانونی برای این کار نشان می‌دهد که حکومت فقط برای اجرای آسان‌تر قانون اصلاحات ارضی، به‌دنبال دورکردن موقتی مخالفان این قانون از محل زندگی خود بوده‌است و این تبعیدها جنبۀ پیشگیرانه داشته‌اند. عملکرد کمیسیون امنیت اجتماعی در جریان اصلاحات ارضی درمجموع مثبت ارزیابی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Social Security Commission in 1960s Land Reform of Iran

نویسنده [English]

  • SeyyedMahmood Sadat Bidgoli
Assistant Professor, Department of History, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution, Tehran, I. R. Iran
چکیده [English]

Purpose: The Iranian government in the early 1960s implemented a thorough land reform policy. Oposition to the policy increased due to hasty implementation of the law and the lack of justification of the target community. The government used the Social Security and Exile Commission to supress the opposition.
Method and Research Design: A wide range of archival documents and published resources, were used ot collect data.
Finding and Conclusion: The Commission exile punishment to supress the opposition. The main reason for that was the fact that landlords did not recive their share of harvest and disruption disruption occurred in agricultural activities. The number of exiles diminished as opposition ceased to continue except in few cases as both landlords and farmers accepted new conditions. A bill passed the national parliament to pardon those who were exiled. Overall, the performance of the Social Security Commission  was successful in its mandate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Reform
  • Iran
  • Social Security Commission
  • Landlords
  • Farmers

مراجع

منابع
اسناد
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما): 6904-293؛ 12973-293؛ 12975-293؛ 12976-293؛ 23332-293؛ 24709-293؛ 30837-293؛ 35529-293؛ 38529-293؛ 55462-293؛ 60004-293؛ 65029-293؛ 2858/350؛ 13/293/91؛ 107/293/91؛ 372/293/91؛ 413-293-91؛ 477/293/91؛ 564/293/91؛ 1558/293/91؛ 1802/293/91؛ 1813/293/91؛ 1832/293/91؛ 1894/293/91؛ 1924/293/91؛ 1926/293/91؛ 2508/293/91؛ 2574/293/91؛ 5004/293/97؛ 166-364-97؛ 1206/293/97؛ 5286/293/97؛ 5465/293/97؛ 1754-293-98؛ 7347-293-98؛ 8461/293/98؛ 10051-293-98؛ 927-293-99؛ 1311-293-99؛ 1313-293-99؛ 1755-293-99؛ 2923-298-99؛ 3220-293-99؛ 3810-293-99؛ 6247-293-99؛ 6533-293-99؛ 7804-293-99؛ 9792-293-99.
کتاب
ارسنجانی، حسن. (اسفند 1341). اولین کنگرۀ ملی شرکت‌های تعاونی روستایی ایران. تهران: انتشارات سازمان اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی.
اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی. (1388). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب ایران در ایران. (سهیلا ترابی فارسانی، مترجم). تهران: نیلوفر.
بازیار، هماتاج. (1350). شاه و انقلاب سفید جلد 3: اصلاحات ارضی، شرکت تعاونی روستایی، شرکت سهامی زراعی. تهران: انتشارات اداره‌کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
پهلوی، محمدرضا. (بی‌تا). انقلاب سفید. بی‌جا: بی‌نا.
تحلیلی از شرایط جامعۀ روستایی در ایران، مبارزین راه آرمان کارگر. (1357). بی‌جا: بی‌نا.
خاطرات دکتر علی امینی. (1986). بنیاد مطالعات ایران برنامۀ تاریخ شفاهی. مصاحبه‌کننده هرمز حکمت، پاریس.
راهنمای مأموران اصلاحات ارضی. (1344). تهران: انتشارات سازمان اصلاحات ارضی کل کشور.
ژوکف، یوری آلکساندروویچ؛ و دیگران. (1357). ضرورت اصلاحات ارضی و اجتماعی در جهان سوم. (حسین اسدپور پیرانفر، مترجم). تهران: بی‌نا.
سازمان اصلاحات ارضی. (1342). گزارش اول بهمن ۱۳۴۰ تا پایان شهریور ۱۳۴۲. تهران: سازمان اصلاحات ارضی.
سازمان اصلاحات ارضی. (1350). گزارش سال 1350-1340. تهران: سازمان اصلاحات ارضی.
سازمان چریک‌های فدائی خلق. (1358). مسألۀ ارضی در ویتنام. تهران: انتشارات سازمان چریک‌های فدائی خلق.
سالور، عباس. (1394). گفت‌وگو با عباس سالور. (مرتضی رسولی‌پور، تدوین‌گر). تهران: موسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
فرمان همایونی راجع به تقسیم املاک سلطنتی به‌انضمام مجموعه‌قوانین و مقررات مربوط به اصلاحات ارضی و وظایف وزارت تعاون و امور روستاها. (1351). تهران: بی‌نا.
ویلسون، آندرو. (1359). کمونیسم: وعده و عمل. تهران: نهضت آزادی رهبری ایران.
هانتینگتون، ساموئل. (1968). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. (چ5). (محسن ثلاثی، مترجم). تهران: نشر علم.
هوگلند، جیمز اریک. (1982). زمین و انقلاب در ایران. (فیروزه مهاجر، مترجم). تهران: پردیس دانش.
مقاله
قلی‌زاده، محمدرضا؛ سعیدی‌نیا، حبیب‌الله؛ شه‌وند، علی. (1397 زمستان). «یک نمونه از موانع بر سر راه اصلاحات ارضی: قتل رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد در آبان 1341». گنجینۀ اسناد، سال 28، شمارۀ 4، صص 52-87.
نیازمند شیرازی، یدالله. (1344). «موارد اختلاف مالک و زارع». چاپ‌شده در کتاب راهنمای مأموران اصلاحات ارضی. تهران: سازمان اصلاحات ارضی.
روزنامه
روزنامۀ اتحاد ملی، شمارۀ 1718، 26/4/1341.
روزنامۀ ارادۀ آذربایجان، شمارۀ 458، 23/4/1341.
روزنامۀ اطلاعات: شمارۀ 10556، 26/4/1340؛ شمارۀ 10557، 27/4/1340؛ شمارۀ 10847، 23/4/1341؛ شمارۀ 10922، 22/7/1341؛ شمارۀ 10958، 4/9/1341؛ شمارۀ 11017، 16/11/1341؛ شمارۀ 11019، 18/11/1341.
روزنامۀ دیپلمات، شمارۀ 407، 3/5/1341.
روزنامۀ کیهان اینترنشنال تهران، 3فوریۀ1973.
روزنامۀ کیهان، شمارۀ 5810، 4/9/1341؛ شمارۀ 5869، 16/11/1341.
روزنامۀ مرد مبارز، شمارۀ 545، 29/2/1341.
منابع لاتین
James, Alban, Bill. (1972). The politics of Iran: groups, classes and modernization. Columbus, Ohio: Merrill.
Lambton, Ann K. S. (1969). The Persian Land Reform, 1962–1966. Oxford: Clarendon Press.
“Prime Minister Ali Amini”. (1963). Quoted in Donald Newton Wilber, Contemporary Iran. Newyork: praeger.
Warriner, Doreen. (1969). Land reform in principle and practice. Oxford: Clarendon Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 مرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 10 مرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 07 بهمن 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار