نشانه‌شناسی تمبرهای ایرانی روز جهانی کودک ۱۳۵۸ تا ۱۴۰۲ (با رویکرد نشانه‌شناسی پیرس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشـــجوی کـارشـــنـاســـی ارشــــد ارتبـاط تصـــویری، دانشـــکـده هنر، دانشـــگـاه تربیـت مـدرس، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

چکیده
تمبر سندی ملی و نمادی فرهنگی است که به‌عنوان سفیری کوچک وظیفۀ انتقال فرهنگ کشورها را به اقصی نقاط جهان برعهده دارد و عهده‌دار پرداخت هزینه‌های پستی است. روز جهانی کودک یکی از مناسبت‌های مهم جهان است که به آگاهی‌بخشی حقوق کودکان می‌پردازد. تمبرِ روز جهانی کودک معیاری برای سنجش سطح فرهنگی کشورها به‌شمار می‌آید؛ بنابراین نشانه‌شناسی کیفیات بصری آن اهمیت دارد.
هدف: شناخت مضامین و نشانه‌شناسی کیفیات بصری و گرافیکی تمبرهای ایرانی روز جهانی کودک.
روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با شیوۀ توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتاب‌خانه‌ای نوشته شده‌است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: در این پژوهش، چهار نمونه تمبر ایرانی روز جهانی کودک (۱۳۵۸، ۱۳۶۹، ۱۳۷۸، ۱۳۹۴) طبق نظریۀ نشانه‌شناسی پیرس تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که مضمون‌ها و کیفیات بصری طراحی‌شده، با مفاهیم روز جهانی کودک بسیار سازگار است و تصاویر، نشانه‌ها و رنگ‌ها، متناسب با کودکان، طراحی شده‌اند. با گذر زمان، از کیفیات بصری و اهمیت تمبرها کاسته شده‌است و بعداز سال ۹۵ دیگر پست ایران تمبر روز جهانی کودک را چاپ نکرده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Semiotic Analysis of Iranian World Children's Day Stamps from 1979 to 2023 on the Basis of Peirce's Semiotic Approach

نویسندگان [English]

  • Shayesteh Karimi NaseriMofrad 1
  • Seyyed Abotorab Ahmadpanah 2
1 MA Student of Visual Communication, School of Art, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Arts, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: A postage stamp is a national symbol and cultural icon that serves as a small ambassador, transmitting the culture of countries to the far corners of the world and the currency of the letter world. World Children's Day is one of the important global events that focuses on raising awareness about children's rights. Since the World Children's Day stamp also serves as a measure of the cultural level of countries, the semiotics of its visual qualities are significant. This research aims to identify the themes and semiotics of visual and graphic of Iranian stamps for World Children's Day.
Method and Research Design: Four samples of Iranian Stamps of World Children's Day (issued in 1979, 1990, 1999, and 2016) were studied, described and analyzed on the basis of Pierce’s sign theory/ semiotics.
Findings and Conclusions: The results show that the designed themes and visual qualities are highly compatible with the concepts of World Children's Day, and the images, symbols, and colors are suitable for children. Over time, the visual quality and importance of the stamps have diminished, and Iran's postal service has not issued stamps for World Children's Day since 2016."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peirce’s Semiotic
  • Iranian Stamp
  • World Children's Day
  • Graphic
منابع
کتاب
پاکباز، رویین. (1393). دایرةالمعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
دهخدا، علی‌اکبر. (۱۳۷۷). لغت‌نامۀ دهخدا. (ج4). تهران: دانش‌سرای تهران.
سجودی، فرزان. (۱۳۹۰). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: قصه.
نجفی، موسی. (۱۳۹۲). هویت‌شناسی. اصفهان: آرما.
نوین فرح‌بخش، فریدون. (۱۴۰۲). راهنمای تمبرهای ایران: قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی. تهران: محمودی.
هاجری، ضیاءالدین. (۱۳۷۵). تمبر: جام جهان‌نما. تهران: آوای نور.
مقاله
امیدی اسکوئی، صدیقه؛ ترابی ندوشن، محمدعلی؛ دواتگری، هانیه. (۱۳۹۹). «نظام گفتمانی تمبرهای دهۀ ۵۰ از دیدگاه نشانه‌شناسی کاربردی برمبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون». زبان‌پژوهی، ش۳۵، صص ۲۶۷-۲۹۵.
صالحی قمشی، پیمانه. (۱۳۸۳). «روز جهانی کودک». گنجینۀ اسناد، 14(3).
علایی، علی‌اکبر. (۱۳۴۴). «تمبر و تمبرشناسی». مجلۀ هنر و مردم، ش37.
متولی، عبدالله. (۱۳۹۷). «بررسی کارکردهای تمبر پستی در دوران قاجار و پهلوی اول». پژوهش‌های تاریخی، ش۳۷.
یوزباشی، عطیه؛ رجبی، وحید. (۱۳۹۷). «بررسی موضوع، مضمون و ترکیب‌بندی تمبرهای دورۀ جمهوری اسلامی از مجموعۀ اهدایی محمود کاظمی محفوظ در کتاب‌خانه و موزۀ ملی ملک». گنجینۀ اسناد، ش۲، صص ۱۰۶-۱۳۱.
پایان‌نامه
سلیمانی حاجی‌کندی، معصومه. (۱۳۹۳). «بررسی نشانه‌شناختی تمبرهای ایران از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۶۰». دانشکدۀ هنر، دانشگاه هنر تهران.
طباطبائی، کیاءالدین. (۱۳۷۱). «نقش گرافیک در طراحی و چاپ تمبر». دانشگاه تربیت‌مدرس، دانشکدۀ هنر.
منابع اینترنتی
باشگاه خبرنگاران جوان. «علت معرفی ۱۶ مهر به‌عنوان روز جهانی کودک در تقویم ایران، خطای کانون پرورش فکری است». (1397). از:
تمبرستان. «تمبر یادبود روز جهانی کودک». (1394). از:
http://www.tambrestan.com/content/101--13940915
سازمان ملل. «Theme: For every child, every right». (2023). از:
طاهری، فائزه. «اولین تمبر ایران پس‌از پیروزی انقلاب اسلامی چه بود؟». (۱۴۰۱). از:
طاهری، فائزه. «تمبر به مرسولات پستی بازگشت». (۱۴۰۰). از:
 https://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1070681.html
 تصاویر
آبتین تمبر. «1969 – سال جهانی کودک 1358». از:
B2n.ir/m45810
ایران تمبر. «تمبر ایرانی روز جهانی کودک سال 1369». از:
B2n.ir/s41011
ایسام. «پاکتِ "مُهرروزِ" تمبر روز جهانی کودک سال 1369». از:
B2n.ir/f86845
موزۀ ملک. «بلوک ۱۰عددی تمبر ۱۵۰ریالی روز جهانی کودک جمهوری اسلامی 1378». از:
 
http://malekmuseum.org/artifact/1378.10.02483
موسسه باقری. «3415 – روز جهانی کودک 1394». از:
B2n.ir/j72083
Dahlstrom, Dana; Somayaji,Vinu. (2003). “Peircian Semiotics”. of:
https://cseweb.ucsd.edu/~ddahlstr/cse271/peirce.php