آرشیو اسناد وزارت امور خارجه (استادوخ): (1302هـ.ق). کارتن 103، شماره سند 63.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (1310هـ.ق). کارتن 22، پرونده 3، شماره سند 19-21.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (1311هـ.ق)، کارتن 23، پرونده 16، شماره سند 21.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (1313هـ.ق). کارتن 103، شماره سند 413.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (1314هـ.ق). کارتن 103، شماره سند 226 و 227.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (1316هـ.ق). کارتن 32، پوشه 3.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (بی‌تاریخ). کارتن 103، شماره سند 377.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (بی‌تاریخ). کارتن 103، شماره سند 388.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : (بی‌تاریخ). کارتن 103، شماره سند 61-64.
گنجینه سازمان اسناد ملی ایران
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما): 240022876، 24023238، 296008962، 13571/240، 295000095، 296008486.
نسخه‌های خطی
راپورت گردش در کوهستانات مابین قزوین و گیلان به جهت انتخاب راه شوسه. سلیمان مهندس، 1296ق، مجموعه حقوق کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ذیل شماره 335ج، 12 برگ.
سیاحتنامه یکنفر روسی.(عبدلله مترجم،مترجم) 1306قمری، کتابخانه ملی ایران، شماره 888ف، 103 برگ.
کتابچه امتیازات.«اجاره نامه ایجاد اداره حمل و نقل عامه در ایران به توسط کالسکه‌های خودرو»، شماره مدرک مجلس 21819-2، شماره بازیابی 2/714 س س س، 1316ق.
ابوت (بی تا). گزارش سفر به سواحل خزر(احمد سیف،مترجم). تهران: بی نا.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن(1374). چهل سال تاریخ ایران(ایرج افشار،کوششگر). تهران:اساطیر.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (2536). روزنامه خاطرات(ایرج افشار،کوششگر). تهران: امیرکبیر.
امین‌الدوله، میرزا علی‌خان صدراعظم(1354). سفرنامه امین‌الدوله(اسلام کاظمیه، کوششگر). تهران: توس.
انتنر، مروین ل(1369). روابط بازرگانی روس و ایران (1828-1914م).(احمد توکلی،مترجم). تهران: انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
اوبن، اوژن(1362). ایران امروز (ایران و بین النهرین).(علی اصغر سعیدی،مترجم). تهران: زوار.
اورسل، ارنست(1353). سفرنامه اورسل(علی اصغر سعیدی،مترجم). تهران: چاپخانه بیست و پنج شهریور.
اینووه، ماساجی(1390). سفرنامه ایران (مسافر ژاپنی در ماوراءالنهر، ایران و قفقاز).( هاشم رجب‌زاده، با همکاری کینجی ائه اورا،مترجمان). تهران: طهوری.
بایندر، هانری(1370). سفرنامه کردستان، بین النهرین و ایران(کرامت الله افسر،مترجم). تهران: انتشارات فرهنگسرا.
بوهلر (1357). سفرنامه و جغرافیای گیلان و مازندران.(م.پ. جکتاجی،کوششگر). لاهیجان: نشر گیل.
پولاک، یاکوب ادوارد(1361). سفرنامه ایران و ایرانیان(کیکاووس جهانداری، مترجم) تهران: خوارزمی.
تیموری، ابراهیم(1332). عصر بی خبری یا تاریخ امتیازات در ایران. تهران: شرکت نسبی اقبال و شرکاء.
جمال زاده، سید محمد علی(1362).گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران. تهران: نشر کتاب تهران.
حاج سیاح، علی بن محمد رضا(1346). خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و وحشت(حمید سیاح، کوششگر).(سیف‌الله گلکار، مصحح). تهران: ابن‌سینا.
حسام‌السلطنه، ابونصر‌میرزا(1349). سفرنامه طوالش( ابراهیم صفایی، مصحح).تهران: چاپ شرق.
خاوری، میرزا فضل الله (1380). تاریخ ذوالقرنین( افشارفر،کوششگر). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خودزکو، الکساندر(1392). نامه‌های گیلان (مکاتبات پراکنده از مجموعه‌ی الکساندر خودزکو).(فریدون نوزاد و علی امیری،کوششگران). رشت: انتشارات فرهنگ ایلیا.
خودزکو، آلکساندر(1354). سرزمین گیلان (توصیفی تاریخی و جغرافیایی از سرزمینی واقع در جنوب دریای خزر).( سیروس سهامی، مترجم). تهران:نشر پیام.
دارسی تاد، الیت(1388). سفرنامه مازندران، سفرنامه‌های خطی فارسی(ج1).(هارون وهومن،مصحح). تهران: نشر اختران.
دالمانی، هانری رنه(بی تا). سفرنامه از خراسان تا بختیاری( همایون فره‌وشی،مترجم). تهران: چاپ گیلان.
دنسترویل(1361). خاطرات ژنرال دنسترویل سرکوبگر جنگل(حسین انصاری،مترجم). تهران: نشر فروزان.
رابینو، ه.ل(1357). ولایات دارالمرز ایران. گیلان( ج. خمامی‌زاده، مترجم). رشت: کتابفروشی طاعتی.
رشتی، ابراهیم آقا (2535 شاهنشاهی). سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان(مسعود گلزاری،کوششگر). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
زالاطارف، کلنل(1362). گزارش کلنل زالاطارف در مجمع سالیانه ارتش روسیه، گزارش‌های تاریخی سیاسی علاءالملک( ابراهیم صفائی، کوششگر). تهران: انتشارات آباد.
ژوبر، آندره(1347). مسافرت در ایران و ارمنستان( علیقلی اعتماد مقدم، مترجم). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
سپهر، احمدعلی(1336). ایران در جنگ بزرگ (1914-1918م). تهران: چاپخانه بانک ملی ایران.
سپهر، عبدالحسین خان (1386). مرات الوقایع مظفری(عبدالحسین نوائی، مصحح). تهران: انتشارات میراث مکتوب.
سرنا، مادام کارلا(1362). سفرنامه آدم ها و آیین ها در ایران( علی اصغر سعیدی، مترجم). تهران: زوار.
صنیع الدوله (محمد حسن خان اعتمادالسلطنه)(2536شاهنشاهی). سفرنامه از تفلیس به تهران( محمد گلبن، کوششگر). تهران: انتشارات سحر.
ظهیرالدوله، میرزا علی خان(1371). سفرنامه فرنگستان(محمد اسماعیل رضوانی، کوششگر). تهران: انتشارات کتابخانه مستوفی.
عزالدوله، عبدالصمدمیرزا(1363). سفرنامه روسیه( محمد گلبن و فرامرز طالبی،کوششگران). تهران: انتشارات دنیای کتاب.
فراهانی، میرزا محمد حسین(1362). سفرنامه(مسعود گلزاری، کوششگران). تهران: انتشارات فردوسی.
فرهاد میرزا(1366). سفرنامه( غلامرضا طباطبایی، مصحح). تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
فریزر، جیمز بیلی(1364). سفرنامه فریزر معروف به سفر زمستانی( منوچهر امیری، مترجم). تهران: توس.
فوروکاوا(1384). سفرنامه( هاشم رجب‌زاده و کینیجی ئه اورا، مترجمان). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
فووریه(بی تا). سه سال در دربار ایران(عباس اقبال آشتیانی،مترجم). : انتشارات دنیای کتاب.
کاظم بیگی، محمدعلی(1385). «مردم علما و توسعه در عصر قاجاریه راه گیلان»، نشریه فرهنگ، شماره60.
لندور، آرنولد هنری ساویچ(1388). در سرزمین آرزوها (اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بازرگانی ایران در آستانه مشروطیت)(علی اکبر عبدالرشیدی، مترجم). تهران: انتشارات اطلاعات.
مازندارنی، وحید(1350). مجموعه عهدنامه‌های تاریخی ایران از عصر هخامنشی تا عصر پهلوی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه ایران.
ماساهارو، یوشیدا(1373). سفرنامه نخستین فرستاده ژاپن به ایران دوره قاجار( هاشم رجب‌زاده، با همکاری ئی نی تی یا، مترجمان). مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
محمود محمود (1353). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلستان در قرن نوزدهم میلادی، تهران: انتشارات اقبال.
مظفرالدین شاه(1320هـ.ق). سفرنامه دوم فرنگستان، چاپ سنگی، طهران: مطبعه مبارک شاهنشاهی.
مفتون دنبلی، عبدالرزاق(1241ق). مآثر سلطانیه، تبریز: چاپ سنگی.
مکنزی، چارلز فرانسیس(1359). سفرنامه شمال (گزارش اولین کنسول انگلیس در رشت، از سفر به مازندران و استرآباد)( منصوره اتحادیه،مترجم). تهران: نشر گستره.
ناصرالدین‌شاه(1367). روزنامه سفر گیلان( منوچهر ستوده، مصحح). گیلان: موسسه فرهنگی جهانگیری.
ناصرالسلطنه، میرزا نصرالله طباطبایی دیبا(1390). سفرنامه ناصری( رسول جعفریان، مصحح). تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ناظم الدوله، میرزا ملکم خان (بی تا). رساله اصول تمدن، تبریز: بی نا.
ویشارد، جان(1363). بیست سال در ایران( علی پیرنیا، مترجم). تهران: موسسه انتشارات نوین.
هولمز، ویلیام ریچارد(1390). سفرنامه ساحل خزر( شبنم حجتی سعیدی، مترجم).رشت: انتشارات فرهنگ ایلیا.
روزنامه وقایع اتفاقیه (پنجشنبه 2شعبان 1274هـ.ق)، شماره 372.
روزنامه حبل المتین (دوشنبه 11 رجب 1315هـ.ق)، شماره 5.
روزنامه حبل المتین (دوشنبه سوم صفر 1317هـ.ق)، شماره 30.
روزنامه دولت علیه ایران (پنجشنبه 12صفر 1282هـ.ق)، شماره 573.
__ Col. Trezel.(1826). Notice géographique et statistique sur le Ghilan et le Mazenderan. Journal des sciences militaires 2.
__ Goldsmid, Major-General Sir F.(1874). Notes on recent Persian Travel. Journal of the Royal Geographical Society.
__ Griffin, L.(1896). "Russia, Persia and Britain", The Ninteenth Century, XL.
__ H.Churchill(1876). Report on the Trade of the province of Ghilin and Asterabad for the year 1874 and 1875, enc1. In Churchill Thomson, 15 Jan. 1876, FO 248/319.
__ J. J. Lerch.(1776.Nachricht von der zweiten Reise nach Persien. Magazin für die neue Historie und Geographie 10.
__ Koreff, Baron S. A.(1992).Russia's Foreign Relations during the Last Half Century. London.
__ Monaco(1928).L’Azerbeigian persiano. Bolllettino della Reale Società Geografica Italiana.
__ Monteith(1833). Journal of a Tour through Azerdbijan and the Shores of the Caspian. Journal of the Royal Geographical Society 3.
__ R. Thomson, Report, 20 April 1868, enc1. In Alison to Stanly, 29 April 1868, FO 60/314.
__ Reference to Previous Reports( 0.3344) Commercial No.36, 1882, and Foreign Office, Miscellaneous Series 1886, No 69, Diplomatic and consular reports on Trade and Finance
__ Seidlitz,(1869). Handel und Wandel an der Kaspischen Südküste.Petermanns Mitteilungen 15.
__ w. Owen(1977). The Development Squeeze on Agriculture, The American Economic Review, 1966. For a refutation for India, see B. Dasgupta, Agrarian Change and the New Technology in india , (Geneva, United Natios Research Institute for Social Development.
)