کاربردپذیری استاندارد توصیف محتوایی آرشیوی آمریکا (دَکس) در توصیف اسناد الکترونیکی

بهارلو, فرزانه; کربلا آقایی کامران, معصومه; غائبی, امیر

doi:10.22034/ganj.2018.2300

کاربردپذیری استاندارد توصیف محتوایی آرشیوی آمریکا (دَکس) در توصیف اسناد الکترونیکی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات آرشیوی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

² استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³ دانشیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.22034/ganj.2018.2300

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان کاربردپذیری استاندارد توصیف محتوایی آرشیوی آمریکا (دکس)، در توصیف اسناد الکترونیکی است. امروزه گسترش منابع وبی و اتوماسیون‌های اداری موجب افزایش اسناد الکترونیکی شده‌است که این موضوع ضرورت تنظیم و توصیف جامع این استاندارد را درپی‌دارد. شناسایی و به‌کارگیری استاندارد مناسب برای توصیف اسناد الکترونیکی، مدیریت صحیح و دسترسی به این اسناد را در آینده فراهم می‌کند.
روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به‌لحاظ هدف، کاربردی و به‌لحاظ روش از نوع پیمایشی توصیفی است. جامعۀ پژوهش حاضر، تمام اسناد الکترونیکی تولیدشده در نرم‌افزارهای مدیریت سیستم‌های اقتصادی، نرم‌افزارهای مدیریت سیستم‌های جغرافیایی، نرم‌افزارهای مدیریت سیستم‌های اداری، و نرم‌افزارهای مدیریت سیستم‌های ارتباطی و هم‌چنین محتوای منتشرشده در بستر وب، محتوای دیداری-شنیداری، محتوای نوشتاری، داده‌نمایی، و پایگاه‌های اطلاعاتی است. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهۀ وارسی (براساس استاندارد دکس)است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: نتیجه‌گیری نشان داد که استاندارد دکس برای توصیف اسناد الکترونیکی تولیدشده در نرم‌افزارهایِ مدیریت سیستم اقتصادی 29/96 درصد، نرم‌افزارهایِ مدیریت سیستم اداری 73/93 درصد، نرم‌افزارهایِ مدیریت سیستم ارتباطی 65/71 درصد، محتوای منتشرشده در بستر وب 05/65 درصد، محتوای دیداری-شنیداری 69/79 درصد، محتوای نوشتاری 95/75 درصد، داده‌نمایی31/72 درصد، و پایگاه‌های اطلاعاتی 19/92 درصد، کاربردپذیر است. ازاین‌رو، استاندارد دکس برای توصیف اسناد الکترونیکی جامعۀ پژوهش، با میانگین 85/80 درصد کاربردپذیر است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که استاندارد دکس برای توصیف اسناد الکترونیکی کاربردپذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مطالعات آرشیوی

عنوان مقاله [English]

Usability of Describing Archive Content Standard (DACS) for Electronic Records

نویسندگان [English]

Farzaneh Baharluo ¹
Masumeh Karbala agaei Kamran ²
Amir Ghaebi ³

¹ M.A Student of Archival studies, Alzahra University, Tehran, I. R. Iran (corresponding author).

² Assistant Professor, Department of Information Science & Knowledge, Alzahra University, Tehran, Iran

³ Associate Professor, Knowledge and Information Science, Alzahra University, Tehran, I. R. Iran.

چکیده [English]

Purpose: To examine whether the Description Archives: Content Standard (DACS) could be used for electronic records.
Method and Research Design: A checklist designed based on the DACS was used to collect data for this descriptive survey. The population included all types of electronic records such as Economic Information Systems, Geographic Information Systems, Businness Information Systems, Communication Information Systems and Audio-visual content, Text content, Infographic, Information Data Bases, as well as Web Content.
Findings and Conclusion: Usability of DACS for describing Economic Information Systems is 96.29 %, for Geographic Information Systems is 92.19%, for Businness Information Systems is 93.73%, for Communication Information Systems is 71.65%, for Audio-visual content is 79.69%, for text content is 75.95%, for Infographics is 72.31%, for information Datbases is 92.19%, and for web content is 69.73%. On the average its applicability to electronic documents stamds at 80.00%. A number of recommendations are made to improve the structure of electronic records for better compatibility with DACS.

کلیدواژه‌ها [English]

Archives
Arrangment and Description
Electronic Records
Describing Archives: Content Standard (DACS)

مراجع

منابع

منابع فارسی

رضایی مزینانی، فرزانه. (1392). فرهنگ مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات. تهران: کتابدار.

سازمان ملی استاندارد ایران. (1394). اطلاعات و مستندات مدیریت فراداده‌های سوابق 9955-2. تهران: سازمان ملی استاندارد ایران.

شهبازی، محبوب؛ کاس‌نژاد، محمدجواد.(1392). اصطلاح‌نامۀ آرشیوی: واژگان تخصصی مطالعات آرشیوی. تهران: هزارۀ ققنوس.

شورای جهانی آرشیو، کمیتۀ اسناد جاری در یک محیط الکترونیکی.(1390). دستورنامۀ مدیریت اسناد الکترونیکی برای آرشیوداران.(رحیم علیجانی، ویراستار؛ فاطمه زارع‌زاده، مترجم). تهران: چاپار؛ کلک نوین.

صادقیان، نادعلی. (1386). «اسناد الکترونیکی، شگفت‌آورترین رسانۀ ارتباط‌جمعی در عصر حاضر». گنجینۀ اسناد،17(1)، 71-86.

صمیعی، میترا. (1394). استانداردهای ذخیره و حفاظت در کتابخانه‌های دیجیتال. تهران: کتابدار.

ضرغامی، زهرا؛ عزیزی، غلام‌رضا. (1396). الزامات فراداده‌های موردنیاز برای تعیین تکلیف و نگهداری اسناد الکترونیکی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.

طباطبایی امیری، فائزه؛ احمدیان، اکرم.(1390). «کاربرد استاندارد محتوایی (دی.ای.سی.اس) در توصیف و سازماندهی اسناد آرشیوهای رقمی». گنجینۀ اسناد، 21(3)، صص 98-113.

عادلی اسفنجانی، معصومه. (1389). «بررسی وضعیت تنظیم و توصیف اسناد آرشیوی در معاونت سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران از آغاز تاکنون و ارائۀ راهکارهایی درجهت بهبود آن»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی.

غفوری، ملیحه؛ رضایی شریف‌آبادی، سعید؛ عزیزی، غلام‌رضا. (1394). کدگذاری اسناد آرشیوی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.

فرهنگ اصطلاحات آرشیوی. (1395). (انوشه شعبانی، مترجم). تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.

قدیمی، علی؛ مهریزی، مهدی. (1394). فرهنگ اصطلاحات آرشیوداری دیداری، شنیداری. تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.

کرمی، مینا. (1395). «ضرورت سازماندهی فیزیکی و الکترونیکی اسناد آرشیوی برای ایجاد یکپارچگی و هماهنگی ذخیره‌سازی و دستیابی به اطلاعات». فصل‌نامۀ آرشیو ملی، 2(1)، صص 26-40.

کوکبی، مرتضی؛ رضایی شریف‌آبادی، سعید؛ اصنافی، امیررضا. (1391). درآمدی بر مفاهیم، استانداردها و نرم‌افزارهای آرشیوی. تهران: چاپار.

ملکی، اشرف.(1393). «بررسی امکان ایجاد یک نظام ملی آرشیو وبی». در مدیریت آرشیو و اسناد (مجموعه‌مقالات دومین همایش ملی آرشیوی).(ندا رسولی، کوشش‌گر). تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.

ملکی، مژده. (1392). «امکان‌سنجی ذخیره و بازیابی اسناد الکترونیکی در آرشیو ملی ایران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی.

هیگینز، سارا؛ هیلتون، کریستوفر؛ دافیس، لاین. (1394). «زمینه و کشف آرشیو: تجدیدنظردر تنظیم و توصیف برای عصر رقمی». آرشیو ملی، 1(3)، صص 66-89.

منابع لاتین

Boyd, M. (2017). “Standards for Archivist”. The association for informationscience and technology, 43(2), pp 24-28.

Duranti, L & Franks, P. (2015). Encyclopedia of Archival Science. US of America: Rowman & Littlefield. pp 39-42 & 86-89.

Folture, j & Khosrowpour, M. (2014). Encyclopedia of Information science and technology. USA: ISI Global.

Marina Titus, Jennifer. (2016). “Peoples of Washington Historical Geographic Information System: Geocoding Culture using Archival Standards”. (M.S Thises). University of Southern California, Faculty of the USC Graduate School.

National Archives of Australia. (2004). “Digitalrecord Keeping, Guidelines for Creating, Managing and Preserving Digital record”. Retrived in Jan 2017 from https://mayaarbinaginting.weebly.com/uploads/1/0/6/1/10612501/digital_recordkeeping.pdf

Society of American Archivists. (2015). Describing Archives: A Content Standard (DACS). (Secend Ed.) US: SAA.