تاریخ در قاب تمبرهای دورۀ نخست حکومت محمدرضا پهلوی (26/6/1320-28/5/1332) با تکیه بر آمار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

2 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

هدف: تمبر کوچکترین سند رسمی کشور و اوراق بهاداری است که دیدگاهِ حاکمان سرزمین را تا دوردست‌ها می‌برد. این پژوهش با هدف شناخت نقش تمبر در دورۀ نخست حکومت پهلوی دوم و میزان انعکاس افکارِ حکومتی در آن انجام شده‌است. تلاش شد تا نقش تاریخی تمبر به‌عنوان روایتگر مصوّر تاریخ و فرهنگ جامعه، و ذهنیت حکومت نسبت به دوره‌های تاریخی ایران به چالش کشیده شود.

روش/رویکرد: موضوع مقاله با تکیه بر روش میدانی-تحلیلی و اتکا به منابع اسنادی و کتابخانه‌ای و سودجستن از ابزار آمار -نمودارهای آماری- بررسی شد.

یافته‌ها و نتایج: تمبر مبلّغ کوچکی است که تفکر سیاسی-فرهنگی و نگرش صاحبان قدرت را در خود به امانت دارد. حاکمان از تمبر به‌عنوان رسانه‌ای عام برای انتشار اهداف سیاسی خود استفاده می‌کنند و بخشی از خواسته‌هایشان را در آن به نمایش می‌گذارند. نتیجۀ این پژوهش نشان داد: پهلوی دوم در این راستا تلاش کرد و دقت کرد تا مرتکب اشتباه پدرش -یعنی بی‌احترام به پیشینۀ تاریخی-مذهبی ایران- نشود؛ این موضوع با توجه به افزایشِ دوبرابری تعداد تمبرهای حاوی نمادهای ایرانی-اسلامی نسبت به تعداد تمبرهای ایران باستان در این دوره آشکار شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Iranian Postal Stamps as Graphic Narrators of History

نویسندگان [English]

  • Abdolrafi Rahimi 1
  • seyede Forugh Fathi 2
1
2
چکیده [English]

Purpose: Examines the themes of postal stamps in the first 12 years of Mohammad Reza Shah (1941-1953) as a graphical narrator of the history and culture of Iran.
Method and Research Design: A comprehensive collection of stamps were surveyed. The images of stamps were classified to identify the themes and compared with those which published during the years of Reza Shah (1925-1941)
Findings: Dominance of Islamic and medieval history of Iran themes is obvious during the 1941- 1953 period. This is in sharp contrast to the themes of previous period (1925-1941) which overwhelmingly represent ancient Iranian themes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Posta Stamp
  • Iran
  • Mohammad Reza Shah
سند
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما): 61819/240؛ 06845/240؛ 2738/240.
کتاب
آبراهامیان، اِرواند. (1383). ایران بین دو انقلاب. (احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتّاحی ولیلایی، مترجمان). تهران: نی.
آبراهامیان، اِرواند؛ اشرف، احمد؛ کاتوزیان، محمدعلی. (1382). جستارهایی دربارۀ تئوری توطئه در ایران. (محمدابراهیم فتاحی، گردآورنده و مترجم). تهران: نی.
آوری، پیتر. (1376). تاریخ معاصر ایران. (ج2). (محمد رفیعی مهرآبادی، مترجم). تهران: عطایی.
رفیعی، مهتاب؛ بشروتنی، هستی؛ حسینی، پری‌ناز. (1388). گزیدۀ تاریخ هنر ایران. تهران: چارسوی هنر.
زرگر، علی‌اصغر. (1372). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در دورۀ رضاشاه. (کاوه بیات، مترجم). تهران: پروین.
عاقلی، باقر؛ اقبال آشتیانی، عباس. (1389). تاریخ ایران پس از اسلام. تهران: نامک.
عباسیان، سید رضی. (1370). راهنمای 123 سالۀ تمبرهای ایران. تهران: عباسیان.
عبدلی فرد، فریدون. (1375). تاریخ پست در ایران از صدارت امیرکبیر تا وزارت امین‌الدوله (1267-1297هجری قمری). تهران: هیرمند.
غفاری، فوزی. (1383). نقش میراث فرهنگی بر روی تمبرهای ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
فوران، جان. (1394). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب. (احمد تدین، مترجم). تهران: رسا.
کاتم، ریچارد. (1383). ناسیونالیسم در ایران. (احمد تدین، مترجم). تهران: کویر.
کسروی تبریزی، احمد. (1378). تاریخچۀ شیر و خورشید، تاریخچۀ چبوق و غلیان. (عزیزالله علیزاده، کوششگر). تهران: فردوس.
محمدی، منوچهر. (1377). مروری بر سیاست خارجی ایران دوران پهلوی، یا، تصمیم‌گیری در نظام تحت سلطه. تهران: دادگستر.
مدنی، سیدجلال‌الدین. (1369). تاریخ سیاسی معاصر ایران. (ج1). قم: جامع‍ۀ مدرسین حوزۀ علمی‍ۀ ق‍م، دفتر انتشارات اسلامی.
نوایی، عبدالحسین. (1369). ایران و جهان. (ج2). تهران: هما.
نوین فرح‌بخش، فریدون. (1380). راهنمای تمبرهای ایران: قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی.تهران: فرح‌بخش.
نیر نوری، حمید. (1344). تاریخچۀ بیرق ایران و شیر و خورشید. تهران: مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
نیساری، سلیم. (1341). تمبرپست در ایران از بدو انتشار تا امروز، کاتالگ. تهران: انجمن تمبرشناسی ایران.
همبلی، گاوین؛ امین سایکل؛ حامد الگار. (1372). سلسلۀ پهلوی و نیروهای مذهبی به‌روایتِ تاریخ کمبریج. (عباس مخبر، مترجم؛ مرتضی اسعدی، ویراستار). تهران: طرح نو.
یزدانی، مرضیه. (1378). اسناد پست و تلگراف و تلفن در دورۀ رضاشاه. تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
مقاله
«تمبر و قانون». (1380، شهریور). ماهنامۀ تمبر، 2(5)، ص15.
زیبرتس، رومان. (1379، شهریور- مهر). «استفادۀ تبلیغاتی از تمبر در دورۀ پهلوی». ماهنامۀ تمبر، 1(4)، صص 3-7.
شروقی، سید مهرداد. (1381، مهر). «نگاهی به تمبرهای شیر و خورشید اولیۀ ایران». ماهنامۀ تمبر، 3 (7)، صص 6-9.
«فرهنگ تمبرشناسی: قسمت پنجم». (1380، شهریور). ماهنامۀ تمبر، 2(5)، ص14.
کمیلی‌زاده، ابوالفضل. (1380، شهریور). «سیری در تاریخ پست ایران». ماهنامۀ تمبر، 2(5)، صص 20-21.
نقیبی هاشمی، سید محمدرضا. (1380، شهریور). «تمبر و موسیقی». ماهنامۀ تمبر، 2(5)، صص 6-9.