بررسی آثار فتوای جهاد در عثمانی بر قاینات و سیستان در جنگ جهانی اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

2 استادیار تاریخ دانشگاه بیرجند

چکیده

با شروع جنگ جهانی اول، علمای اهل تسنن و تشیع در قلمرو عثمانی، با صدور فتواهای جهاد، مسلمانان را به جنگ با روس و انگلیس تشویق کردند. مسلمانان، به این مسئله، واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. نسخه‌هایی از فتواهای علمای عراق به سیستان و قاینات رسید. علما و حکومت، با توجه به شرایط شرق ایران و حضور و نفوذ گستردۀ انگلیسی‌ها، نسبت به این فتواها شیوه‌ای متفاوت در پیش گرفتند. انتشار فتواها در افغانستان، به خاطر همجواری با سیستان و قاینات، شرق ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد.
هدف: هدف پژوهش بررسی علل صدور فتواهای جهاد در عثمانی در جنگ جهانی اول و واکنش علمای قاینات و سیستان به این فتواهاست.
روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع اصلی به بررسی موضوع پرداخته می‌شود.
یافته‌های پژوهش: سیاست مستقل شوکت‌الملک که از یک طرف از انتشار فتواها جلوگیری می‌کرد و از طرف دیگر مانع از جلوگیری از سفر نیدرمایر شد باعث تغییراتی در حکومت قاینات گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Impact of Jihad Fatwas Issued in Ottoman Empire During WW1 on Developments in Sistan and Ghaenat

نویسندگان [English]

  • Ali Najafzadeh 1
  • Mojtaba Khalifeh 2
1
2
چکیده [English]

With the outbreak of World War I, Sunni and Shiite Olema's issued fatwas to encourage Muslims to engage in the war against Russia and England. Muslims reacted differently, including in Sistan and Qayenat where the government and the religious leaders - considering the conditions of eastern Iran and the influence of the British in the region - adopted different policies toward such fatwas. Reactions to fatwas in Afghanistan had impact in the eastern part of Iran. Passage of German agent Nydermier's  mission on the way to Afghanistan made it difficult for the conservative governor, Showkat ol-Molk II to observe impartiality, a stance that made the British angry. He sent an ambassador to Herat  who was effective in stabilizing relations between Iran and Afghanistan. The reason for religious decrees in Iraq, the reaction of Qayenat and Sistan's Olema to issuing jihad Fatwas, the reaction of Shokat al-Molk II and the British consulate in Sistan and Qayenat are all discussed in this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fatwas
  • Ottoman Empire
  • Qayenat
  • Sistan
  • World War I - Shokat al-Molk II
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس(ساکماق) اسناد شماره 1/31722؛ 2/31722؛ 2/3029؛ 3/9108 ؛ 8684؛ 1/7056؛ 8321
آیتی، محمد حسین(1371). بهارستان در تاریخ و تراجم و رجال قاینات و قهستان. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
آیتی، ابوالحسن(1376). خاطراتی از بیرجند و رویدادهای سیاسی. بی‌جا: موفق.
اتابکی، تورج،(1387).‌ایران و جنگ جهانی اول( مهدی حقیقت خواه،مترجم). تهران: ققنوس.
اخوان، صفا(1380). تاریخ شفاهی افغانستان(1992-1900میلادی). تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
رابینو، لوئی(1363). دیپلماتها و نمایندگان کنسول‌های‌ایران و انگلیس(غلامحسین میرزا صالح،مترجم). تهران: نشر تاریخ‌ایران.
راس، لرد کین(1373). قرون عثمانی(ظهور و سقوط امپراطوری عثمانی)( پروانه ستاری،مترجم). تهران، کهکشان.
راشد محصل، محمد رضا(1382). جستاری در تاریخ فرهنگ و آموزش نوین بیرجند. بیرجند، رزقی.
رضائی، جمال(1381). بیرجند نامه(بیرجند در آغاز سده چهاردهم خورشیدی)( محمود رفیعی،کوششگر). تهران، هیرمند.
ذوالفقار کرمانی(374). جغرافیای نیمروز( عزیزالله عطاردی،کوششگر). تهران، عطاردی.
سپهر، مورخ الدوله(1362).‌ایران در جنگ بزرگ 1918-1914. تهران، ادیب.
شاهدی، مظفر(1377). زندگانی سیاسی خاندان علم. تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر‌ایران.
علم، اسدالله،(1382)، یادداشت‌های علم. تهران: مازیار، معین.
علیزاده بیرجندی، زهرا(1385پائیز).انگلیسی‌ها در بیرجند. فرهنگ خراسان جنوبی،1(2).
کاشانی، سید محمود(1379). روحانی مبارز‌ایت الله کاشانی به‌روایت اسناد. تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
گرکه، اولریخ(1377). پیش بسوی شرق‌ایران در سیاست شرقی آلمان در جنگ جهانی اول(ج1).(پرویز صدری،مترجم). تهران:
لندرو، آرنولد هنری سویچ(1388). اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی اقتصادی و بازرگانی‌ایران در آستانه مشروطیت: در سرزمین آرزوها.( علی اکبر عبدالرشیدی،مترجم). تهران: اطلاعات.
مابرلی، جیمز (1369). عملیات در‌ایران(کاوه بیات،مترجم). تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
مجتهد زاده، پیروز(1378). امیران مرزدار و مرزهای خاوری‌ایران( حمید رضا ملک محمدی نوری،مترجم). تهران: شیرازه.
مجتهد زاده، پیروز(1386). بازیگران کوچک در بازی بزرگ:استقرار مرزهای شرقی‌ایران و پیدایش افغانستان(عباس احمدی،مترجم). تهران: معین.
محبوب فریمانی، الهه(1382). اسناد حضور بیگانگان در شرق ایران. مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.