بررسی روند رقمی‌سازی منابع دیداری- شنیداری در آرشیوهای سازمان صدا و سیما: موانع و راهکارها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات آرشیوی دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف کمک به ترسیم نقشۀ راه تلاش نموده است ضمن ارائۀ تصویری از تعداد و تنوع منابع آرشیوی و تجهیزات مربوط و میزان فعالیت‌های تخصصی در آرشیوهای تهران و شهرستان‌ها و تببین روند رقمی‌سازی منابع آرشیوی در سازمان صدا و سیما، موانع موجود را شناسایی و شیوه‌های بهینه‌سازی آن را بررسی نماید.
روش/ رویکرد پژوهش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی– پیمایشی است و با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته انجام شده است.
یافته‌های پژوهش: یافته‌ها نشان داد تنها یکی از آرشیوهای مستقر در تهران به‌طور کامل رقمی است و از مراکز استان‌ها، مرکز خوزستان با اعلام تبدیل 90 درصد از منابع خود به فرمت رقمی، در صدر قرار دارد. سایر آرشیوها، هریک مراحلی از این فرآیند را طی نموده‌اند. تعداد 11 مورد از آرشیوهای تهران و 21 مورد از آرشیوهای مستقر در سایر استا‌ن‌ها، هنوز فرآیند رقمی‌سازی را آغاز نکرده‌اند؛ درحالی‌که 9 مورد از آن‌ها در تهران و 13 آرشیو در شهرستان‌ها، کمابیش تعدادی از منابع خود را به نسخۀ رقمی تبدیل نموده‌اند. همچنین، عواملی مانند کمبود اعتبارات مالی و نیروی انسانی متخصص و کارآمد، عدم تدوین راهبرد مشخص، حجم بسیار زیاد منابع، و نبود زیرساخت‌های تجهیزاتی و فناورانه باعث شده است که موانعی در مسیر رقمی‌سازی آرشیوها ایجاد گردد.
نتیجه‌گیری: تحولات دنیای رقمی، آرشیوها و منابع آرشیوی را نیز تحت تأثیر قرار داده و نیاز به رقمی‌سازی و تبدیل منابع را دوچندان نموده است. ضرورت تسهیل و تسریع در فرآیند خدمت‌رسانی، حفاظت بیش از پیش از منابع ارزشمند و غیرقابل جایگزین، هزینه‌های مربوط به فرآیند تکثیر و تبدیل منابع آنالوگ، دشواری دستیابی به تجهیزات و دستگاه‌های منسوخ شده، لزوم بهره‌مندی از امکانات و قابلیت‌های فناوری‌های نوین و همگام شدن آرشیوها با تحولات دنیای امروز از جمله دلایل رقمی‌سازی منابع به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Digitization of audio-visual materials at the Iranian Broadcasting (IRIB) centers: barriers and strategies

نویسندگان [English]

  • Eisa Zarei 1
  • Nayereh Khodadad-Shahri 2
1
2
چکیده [English]

Purpose: This study reports the quantity and the variety of archival sources, equipments, and digitization in the IRIB archives throughout the country. It discusses barriers to digitization of archives at IRIB and seeks strategies for optimization of the process.
Research Method/Approach: To collect data for this study, a researcher designed questionnaire was distributed among professionals working in the archives
Findings and Conclusion: Only one archive in Tehran has completed digitization. The IRIB center for Khozestan province reported 90% completion of the job. 9 in Tehran and 13 in other cities have partially digitized their holdings. 11 in Tehran and 21 in other cities have not embarked of digitization yet. Shortages in resources, qualified personnel, lack of strategy, the quantity of the material to be digitized, and lack of the equipment are stated to be the barriers to completing the task.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Audio-visual archives
  • Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB)
  • Digitization
اداره کل آرشیوها و کتابخانه­ها، واحد تولید اطلاعات (1386). «مدخل آرشیویست – کتابدار». در فرهنگ واژگان آرشیو و کتابخانه. تهران: اداره کل آرشیوها و کتابخانه­ها.
ادموندسون، ری (1388). «آرشیو دیداری شنیداری: تعریف و گونه­شناسی». در: آرشیوهای دیداری شنیداری: مجموعه مقاله­های کاربردی(هلن پ. هریسون، گردآورنده و ویراستار).( وحید طهرانی­پور و دیگران، مترجمان). تهران: نشر کتابدار، صص 75-78.
حریری، نجلا؛ میرغفوری، حسنیه سادات (1393،بهار). «تحلیل وضعیت دیجیتال‌سازی منابع شنیداری در آرشیوهای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با استاندارد یاسا (مطالعه موردی: شهر تهران)». گنجینه اسناد،24(1)، 122 – 138.
حسن­پور، طلعت؛ نوروزی چاکلی، عبدالرضا (1390،تابستان). «پذیرش نظام آرشیو رقمی توسط برنامه­سازان رادیویی در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران: چالش­ها، موانع و راهکارها براساس مدل پذیرش فناوری دیویس». گنجینه اسناد،21(2)80 - 98.
رجبی، محمد (1391). «مدیریت منابع رقمی در عصر ارتباطات: فرصت­ها و تهدیدها». مجموعه مقالات کارکرد اطلاع­رسانی آرشیو در خدمات نوین رسانه ملی ارائه شده در نهمین همایش سراسری مدیران و کارکنان آرشیوها و کتابخانه­های صدا و سیما. تهیه­کننده اداره کل آرشیوها و کتابخانه­های صدا وسیما، واحد پردازش اطلاعات و اطلاع­رسانی. صص 92-110.
زارعی، عیسی (1389). ارزیابی عملکرد اداره کل آرشیوها و کتابخانه­های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران براساس الگوی تعالی سازمانی ای. اف. کیو. ام. پایان­نامة کارشناسی­ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.
صمیعی، میترا (1383). «آرشیوهای رقمی». فصلنامه کتاب،60،13 -24.
طباطبایی امیری و خبازان (1389،پائیز) در مقاله خود با عنوان «آرشیو رقمی و نقش آن در هدایت مدیران دانش و تسهیم سرمایه­های فکری». گنجینه اسناد،20(3)، 92-117.
قریشی، سوسن (1379و1380). آرشیو صدا و سیما؛ مجموعه بزرگ مواد دیداری و شنیداری: مصاحبه با سوسن قریشی مدیر واحد تولید اطلاعات اداره کل آرشیوها و کتابخانه­های سازمان صدا و سیما. کتاب ماه کلیات، 39و40، 45-47.
مرادی، نورالله؛ طهرانی­پور، وحید (1389). آرشیوداری دیداری شنیداری(چ2). تهران: نشر کتابدار.
معرف­زاده، عبدالحمید؛ مغدانی، عبدالله (1391). «نقش و جایگاه آرشیو دیداری – شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر در پشتیبانی از فرآیند تولید برنامه­های رادیویی – تلویزیونی». کتابداری و اطلاع­رسانی58، صص 167- 187.
موسوی، فاطمه؛ سپهر، فرشته (1391،پائیز). «بررسی نیازهای آموزشی آرشیویست­های شاغل در شبکه­های سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران». گنجینه اسناد،23(3)،88-106.
هریسون، پ. (1388). «آرشیوهای دیداری – شنیداری». در: آرشیوهای دیداری شنیداری: مجموعه مقاله­های کاربردی(هلن پ. هریسون، گردآورنده و ویراستار).( وحید طهرانی­پور و دیگران، مترجمان). تهران: نشر کتابدار،15-27.
Carter, Lisa R. (2005).  Digitizing the KET Archives: A Brief Case Study. The VRA Bulletin,31(3), 50-55.
Igbaria, Magid (1998). End – user computing effectiveness: A structural aquatin model. Omega 18(6): 637-652. 2010/10/12 from www.elsevier/locate/dsw
Ongena, G. (2009). Audiovisual cultural heritage: Bridging the gap between digital archives and its users. Journal of Librarianship and Information Science. 40, 13-20.
Petrelli, Danial; Auld, Danial (2008). “An examination of automatic video retrieval technology on access to the contents of an historical video archive”. Program: electronic library and information systems, 42, 115-136.
Wright, Richard (2004). “Digital preservation of audio, video and film”. Vine,