بررسی نقش احزاب و گروه‌های سیاسی همدان در انتخابات مجلس هفدهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس اسناد و پژوهشگر

2 گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.(نویسنده مسئول)

3 گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

چکیده

دامنۀ نهضت ملی‌شدن صنعت نفت ایران علاوه‌بر تهران به شهرهای دیگر ازجمله همدان نیز کشیده شد. مردم همدان با ارسال تلگراف به آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق بارها حمایت خود را از نهضت ملی‌کردن صنعت نفت و دولت اعلام کردند. در جریان انتخابات دورۀ هفدهم مجلس شورای ملی در سال 1330ش در همدان احزاب و گروه‌های سیاسی موافق و مخالفِ نهضت ملی و دولت حضوری فعال داشتند.
هدف: تحلیل فعالیت‌های احزاب و گروه‌های سیاسی و نتایج حاصل‌از این مشارکت سیاسی.
روش/ رویکرد پژوهش: داده‌ها از اسناد آرشیوی و منابع کتاب‌خانه‌ای استخراج شده‌است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: در انتخابات دورۀ هفدهم مجلس شورای ملی همۀ احزاب و گروه‌های سیاسی و متنفذین همدان اعم از موافق و مخالف نهضت ملی فعالیت کردند و هرکدام اهداف خاص خود را داشتند. روحانیون و جمعیت طرفداران جبهۀ ملی همدان در این مرحله باهم دچار اختلاف شدند؛ ارباب جراید هم یکدست و همراه نبودند و به دو گروه تقسیم شدند. این دوگانگی و اختلاف احزاب و گروه‌های سیاسی، و قاطع نبودن انجمن نظارت بر انتخابات موجب شد که انتخابات در همدان برگزار نشود و نماینده‌ای راهی مجلس شورای ملی نشود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the role of political parties and groupsHamedanin the 17th parliamentary elections

نویسندگان [English]

  • Abolfath momen 1
  • kaivan shafei 2
  • Anvar Khalandi 3
  • Sayeidmohammad Sheikhahmadi 3
1 Documentation expert and researcher
2 Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran. (Corresponding Author)
3 Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

Purpose: The movement for nationalization of oil industry spread far beyond the capital , Tehran. The people of Hamedan repeatedly sent telegrams to Ayatollah Kashani and Dr Mossadegh expressing their support for the movement and the government. This article reports these activities and their outcom.
Method and Research Design: Data are extracted from archival documents and library resources.
Findings and Conclusions: Local Khans and their allies pursued different goals from those the the Tudeh Party branch in Hamadan. The clerics of Hamadan, including Ayatollah Bani Sadr and the supporters of the National Front turned to be in sharp disagreement with each other. Even the owners of the newspapers didn’t raise one voice. Incapability of the electoral supervisory commity of the city led to the opint that elections were not held in Hamedan. As the result, the city was unable to have any representative in the Parliament.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hamedan
  • National Movement
  • Elections National Assembly
  • 17th National Assembly
  • Political Parties

مراجع

منابع
اسناد
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی (ساکما):
30/320/2/290؛ 5/325/2/290؛ 11/325/2/290؛ 49/325/2/290؛ 51/325/2/290؛ 1/126/8/290؛ 7/55/11/290؛ 1144/290؛ 5721/290؛ 6112/290؛ 7358/290؛ 9611/290؛ 00708/298.
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی مدیریت غرب کشور (ساکماهمدان):
167/245/91؛ 468/245/91؛ 356/247/91؛ 193/280/91؛ 194/280/91؛ 484/280/91؛ 684/280/91.
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی مدیریت غرب کشور (ساکماهمدان)، 3878/290؛ روزنامۀ تاریخ، «تلفن‌چی انگلیس»، سال 1، شمارۀ 15، 7بهمن1330، ص3.
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی مدیریت غرب کشور (ساکماهمدان)، آرشیو تاریخ شفاهی: مصاحبه با سیداحمد حسینی ملایری، 1378. مصاحبه‌کننده ابوالفتح مؤمن.
سازمان اسناد و کتاب‌خانۀ ملی مدیریت غرب کشور (ساکماهمدان)، آرشیو تاریخ شفاهی: مصاحبه با سید فاضل حسنی ورکانه، 1378. مصاحبه‌کننده ابوالفتح مؤمن.
کتاب‌خانۀ ملی ایران، مخزن پیایند 1، شمارۀ کتاب‌شناسی: 1011869: روزنامۀ فریاد همدان:
«آقای غلام‌حسین‌خان امیری». سال 1، شمارۀ 2، 7آذر1330، صص 1 و 4؛
«توصیه‌نامۀ وکالت مخبر فرهمند». سال 1، شمارۀ 9، 3بهمن1330، صص 1-4؛
«اما معنی مبارزۀ انتخاباتی جنگ و دشمنی نیست». سال 1، شمارۀ 10، 10بهمن1330، صص 1-6؛
«برزین در میان شور و هیجان». سال 1، شمارۀ 10، 10بهمن1330، ص1؛
«اعلامیۀ مدیران جراید همدان». سال 1، شمارۀ 10، 10بهمن1330، ص2؛
سال 1، شمارۀ 11، 17بهمن1330، ص1؛
«انجمن نظارت انتخابات همدان». سال 1، شمارۀ 14، 15اسفند1330، ص1؛
«پاسخ به نامه‌های تهدیدآمیز و بی‌امضاء». سال 1، شمارۀ 15، 22اسفند1330، ص2؛
«در یک جلسۀ انتخاباتی همدان». سال 1، شمارۀ 17، 4اردیبهشت1331، صص 2 و 4.
کتاب‌خانۀ ملی ایران، مخزن پیایند 1، شمارۀ کتاب‌شناسی: 1013403: روزنامۀ مبارز همدان:
«بیانیۀ سازمان جوانان بازار». سال 1، شمارۀ 16، 19اسفند1330، صص 1-2؛
«آقای بنی‌صدر». سال 1، شمارۀ 18، 18فروردین1331، ص4.
سال1، شمارۀ 23، 21اردیبهشت1331، ص1.
کتاب‌خانۀ ملی ایران، مخزن پیایند 1، شمارۀ کتاب‌شناسی: 1011173: روزنامۀ ندای میهن:
«جلسۀ انتخاباتی». سال 1، شمارۀ 50، 7بهمن1330، صص 1-2؛
«اعضای انجمن نظارت انتخابات»، سال ا، شمارۀ 52، 15بهمن1330، ص3؛
«انحلال انجمن نظارت انتخابات»، سال 2، شمارۀ 8، 24فروردین1331، ص2.
کتاب‌خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (کمام): 52/15.
کتاب
بنی‌صدر، ابوالحسن. (1380). درس تجربه «خاطرات ابوالحسن بنی‌صدر». (حمید احمدی، مترجم). برلین: انقلاب اسلامی.
دهنوی، محمد. (1363). مجموعه‌ای از مکتوبات و پیام‌های آیت‌الله کاشانی. (ج5). تهران: چاپخش.
سهرابی، محمد. (1394). کرسی‌های مادستان در بهارستان: نمایندگان استان همدان در ادوار مجلس (مشروطه و انقلاب اسلامی). همدان: نبی اکرم (ص).
شجیعی، زهرا. (1372). نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی. تهران: سخن
شهبازی، عبدالله. (1387). کودتای بیست‌وهشت مرداد؛ چند گزارش مستند. تهران: روایت فتح.
صفائی، ابراهیم. (1371). اشتباه بزرگْ ملی‌شدن نفت؟. تهران: کتاب‌سرا.
عاقلی، باقر. (1380). روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی. (ج1). تهران: گفتار.
قشقایی، محمدناصر. (1366). سال‌های بحران: خاطرات روزانۀ محمدناصر صولت قشقایی. (نصرالله حدادی، کوشش‌گر). تهران: رسا.
کاتوزیان، محمدعلی (همایون). (1372). اقتصاد سیاسی ایران. (محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، مترجمان). تهران: نشر مرکز.
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دورۀ 16، جلسۀ 207.
مؤمن، ابوالفتح. (1386). انقلاب اسلامی در همدان. (ج1). تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مؤمن، ابوالفتح. (1390). دریچه‌ای به تاریخ معاصر ایران. تهران: سورۀ مهر.
نظری، منوچهر. (1388). رجال پارلمانی ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی. تهران: فرهنگ معاصر.
مقاله
اذکایی، پرویز. (1367). «قراگوزلوهای همدان (بهرۀ دوم) (بخش سوم): خاندان امیرافخم شورینی». مجلۀ آینده، سال 14، شمارۀ 6-8.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 آذر 1378
  • تاریخ پذیرش: 09 آذر 1378

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار