دگرگونی‌های ساختاری شهر سنندج با تکیه بر ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ / دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار گروه تاریخ / دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی / دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف: بررسی ویژگی‌های دموگرافیک(1) و دگرگونی کیفی-آموزشی و جنسی شهر سنندج در بازۀ زمانی 1320-1357.
روش و رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر تاریخی است و با رویکرد تاریخ اجتماعی و بر مبنای منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و نشریات به تبیین مسئلۀ محوری پژوهش پرداخته شده‌است.
یافته‌ها و نتایج پژوهش: در این پژوهش دگرگونی اجتماعی شهر سنندج در دورۀ پهلوی دوم با تکیه بر تحولات جمعیتی این شهر بررسی شد. برای تبیین هرچه‌بهتر مسئلۀ پژوهش، از چند منظر به این مسئله پرداخته شد. در این راستا، ابتدا فضای کالبدی شهر سنندج و تحولات آن بررسی شد. سپس به امکانات شهری سنندج از قبیل مراکز آموزشی، بهداشتی، مالی و تفریحی و تأثیر آن‌ها بر مردم توجه شد. در ادامه ویژگی‌های جمعیتی سنندج در این دوران و تحولات و تحرکات جمعیتی آن -یعنی محوری‌ترین مسئلۀ پژوهش حاضر- بررسی شد. با بررسی تحولات کیفی-آموزشی و جنسیتی، این نکته آشکار شد که زنان با برخورداری از امکانات آموزشی، رفته‌رفته به‌صورت یکی از گروه‌های اجتماعی فعال شهری درآمدند. در مبحث ویژگی‌های اقتصادی جمعیت، به مسئلۀ شهری‌شدن نسبی مشاغل در سنندج توجه شد. سنندج درنتیجۀ این دگرگونی‌ها به‌صورت شهری صنعتی درنیامد، بلکه شکل خدماتی پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Socio-economic changes in Sanandaj between 1941- 1979

نویسندگان [English]

  • mohammad taghi mokhtari 1
  • foad pour arian 2
  • seyyed borhan tafsiri 3
1 assistant professor of history branch / kharazmi university
2 associated professor of history branch / kharazmi university
3 phd student / kharazmi university
چکیده [English]

Purpose: Dimensions of social changes in the capital city of Kurdistan province of Iran is discussed during the 37 years of the reign of the Shah Mohammad Reza Pahlavi.
Method/Research Design: Social changes in the city, in terms of changes in physical expansion and urban facilities (including education, health, financial institutions, and recreation) are studied. Data was collected from library materials and archival records.
Findings: Access to modern education provided women an opportunity to take a more active role in the Sanandaj. Availability of a range of public sector jobs enhanced urbanism too. Both developments were found to be the engine of change of the city into a service oriented city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanandaj
  • Demographics
  • Urbanism
اسناد
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران مرکز تهران(ساکما تهران): 4804-293؛ 14982-240؛ 75324-240؛ 45694-240.
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران مرکز همدان(ساکما همدان): 3127-293-91؛ 3088-293-91؛ 3085-293-91؛ 3088-293-91؛ 3085-293-91؛ 2998-293-91.
کتاب
آلتِن، ایوان. (1394). طرح هادی شهر سنندج. (شاهو کشاورزی، مترجم). سنندج: کالج.
ازکیا، مصطفی. (1381). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: کلمه.
ایازی، برهان. (1360). آئینه سنندج. تهران: پیام.
حبیبی، کیومرث؛ پوراحمد، احمد. (1384). توسعه کالبدی- فضایی شهر سنندج با استفاده ازGIS. سنندج: دانشگاه کردستان.
حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی؛ حائری، محمدرضا. (1363). شهرنشینی در ایران. تهران: آگاه.
حیرت سجادی، سید عبدالحمید. (1395). سنندج قدیم. سنندج: انتشارات کردستان.
روشه، گی. (1380). تغییرات اجتماعی. (دکتر منصور وثوقی، مترجم). ویرایش دوم. تهران: نی.
سروش آریامهر. (1355). سنندج: انجمن شهرستان سنندج.
سنندجی، میرزا شکرالله. (فخرالکتاب). (1366). تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. تهران: امیرکبیر.
مردوخ کردستانی، محمد. (بی‌تا). تاریخ مردوخ: تاریخ کرد و کردستان. بی‌جا: چاپخانۀ ارتش.
وقایع‌نگار کردستانی، علی‌اکبر. (1381). جغرافیا و تاریخ کردستان: (حدیقه ناصریه و مرآت الظفر). (محمدرئوف توکلی، کوششگر). تهران: توکلی.
گزارش‌ها و سالنامه‌ها
دفتر برنامه‌وبودجۀ استان کردستان. (1354). سیمای کلی استان کردستان: جداول پیشرفت عملیات طرح‌های خاص ناحیه‌ای در سال 1353. سنندج: دفتر برنامه‌ریزی و بودجۀ استان کردستان.
سازمان برنامه‌وبودجه. (1354). اطلاعاتی درزمینه طرح‌های عمرانی استان کردستان. تهران: سازمان برنامه‌وبودجه.
سازمان برنامه‌وبودجه. (1362). خلاصه گزارش وضع موجود استان کردستان. تهران: دفتر هماهنگی امور مناطق.
سازمان برنامه‌وبودجه. (1354). گزارش شناسایی استان کردستان. تهران: دفتر مطالعات ناحیه‌ای.
سالنامه شهرداری‌ها. (1345). تهران: اتحادیۀ شهرداری‌های ایران.
سالنامه و آمار 1315 و 1316.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سال‌های 1335، 1345 و 1355، سنندج.
گروه بتا. (1352). گزارش ارزیابی و تکمیلی بر طرح مطالعات جامع توسعه اقتصادی و اجتماعی گروه بتا درمورد استان کردستان. سنندج: دفتر برنامه‌ریزی و بودجه استان کردستان.
موسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی. (1349). بررسی نتایج اصلاحات ارضی در هفت منطقه: موضوع طرح شماره 1804. تهران: دانشگاه تهران.
روزنامه
روزنامۀ اطلاعات، شمارۀ22، (16شهریور1305)؛ شمارۀ 120، 14دی1305، ص3؛ شمارۀ8500، (17مهر1333).
هفته‌نامۀ ندای غرب، شمارۀ761، (6اسفند1345)؛ شمارۀ910، (19بهمن1348)؛ شمارۀ1051، (7دی1351).
منابع اینترنتی
«صداوسیمای مرکز کردستان، روابط‌عمومی، تاریخچۀ مرکز». بازیابی (20 اردیبهشت1396) از: