تحلیلی بر اسناد و گزارش‌های بریتانیا در مورد منطقه نفت‌خیز بیکرز در دوره پهلوی اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

هدف: بیکرز اسم قصبه‌ای در منطقه ماهور- میلاتی در استان فارس است. این منطقه در نقشه‌ها و آثار جغرافیایی ایران چندان از شهرت برخوردار نیست؛ اما گزارش‌های سالانه اسناد اداری انگلستان “Administration Report of Persian Gulf”، در دوره رضاشاه، اطلاعات پی‌درپی و مهمی را زیر عنوان بیکرز و درموردِ مسائل سیاسی و اقتصادی آن به‌ویژه مسائل مربوط به اکتشافات نفت دارد. هدف این پژوهش بررسی چرایی گزارش‌های این اسناد زیر عنوان بیکرز است که حدود جغرافیایی آن نیز یکسان در نظر گرفته نمی‌شده است.
روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای اجراشده است.
یافته‌ها و نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نماینده انگلستان گزارش‌های خود را بر مبنای اهمیت جغرافیایی مناطق برای حفاری چاه‌های نفت تنظیم می‌کرده است بنابراین سیر جغرافیایی گزارش‌ها از سمت جنوب منطقه بیکرز به سمت شمال آن بوده است. همچنین روند گزارش‌ها نشان می‌دهد که از یک‌سو با قدرت‌گیری دولت رضاشاه از نقش فعال طوایف محلی کاسته شده است و از سوی دیگر شرکت نفت در تحولات اقتصادی و اجتماعی منطقه بسیار مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

British reports about the oil-rich region of Bikarz in the 1930

نویسنده [English]

  • Maryam Shaypari
چکیده [English]

Purpose: Bikarz, a small and less-known town in the province of Fars, is the subject of a series of British official documents released as part of the collection of Administration Reports of the Persian Gulf. Reports date back to the 1930s, the time of Reza Shah Pahlavi. The series holds important information, in particular with regard to the oil industry and the Anglo-Persian Oil Company. The present paper examines these documents.
Method/Research Design: Archival documents and library resources are consulted to prepare this paper.
Finding: Reports emphasize the importance of the region for oil drilling. They cover the region from south to the north. Reports also show that the strong central government which Reza Shah established had successfully weakened the power of local tribes. The documents also show that the Anglo-Persian Oil Company had considerable influence on the social and economic developments of the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bikarz
  • Genaveh
  • Gachsaran
  • Anglo Persian Oil Company
  • Reza Shah Pahlavi
منابع
کتاب فارسی
آوری، پیتر؛ همبلی،گاوین؛ ملویل، چارلز. (1388). تاریخ ایران (ازمجموعه تاریخ کمبریج) از رضا شاه تا انقلاب اسلامی. (دفتر دوم از جلد هفتم) . ( چاپ دوم ). (مرتضی ثاقب فر، مترجم).تهران:جامی.
جنگ جهانی در جنوب ایران، گزارش‌های سالانه سرکنسولگری بریتانیا در بوشهر 1333-1339ق./1914-1921م. (1373). (کاوه بیات، مترجم). بوشهر: کنگره هشتادمین سالگرد شهادت رئیس‌علی دلواری.
فرهنگ جغرافیایی ایران، آبادی‌ها. (1330). (ج7). تهران: انتشارات دایرة جغرافیایی ستاد ارتش.
فرهنگ جغرافیایی ایران، آبادی‌ها. (1328). (ج6). تهران: انتشارات دایره جغرافیایی ستاد ارتش.
فسایی، حسن بن حسن. (1367).فارسنامه ناصری.(ج2). (منصور رستگار فسایی، مصحح). تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
لوریمر، جان گوردون. (1394). سواحل خلیج فارس (بوشهر، دشتستان، تنگستان، دشتی، لیراوی، حیات داود، رودحله، انگالی، شیبکوه...).(عبدالرسول خیراندیش، مترجم). تهران: آباد بوم.
مفخم پایان، لطف‌الله. (1339). فرهنگ آبادی‌های ایران، شامل نامها و موقعیت جغرافیای شهرها و دیه‌های کشور.تهران: امیرکبیر.
نائبیان، جلیل. (1378). پژوهشی در مسائل سیاسی تاریخ نفت در ایران. تهران: ثارالله.
نوردون، هرمان. (2536).زیر آسمان ایران. (سیمین فصیحی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
وزارت کشور: اداره کل آمار و ثبت‌احوال کشور. (1323).اسامی دهات کشور. تهران: بی‌نا.
پایان‌نامه
جاویدی، شاپور. (1391).«بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی طایفة کشکولی از ایل قشقایی از انقلاب مشروطیت تا کودتای 28مرداد1332»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشته تاریخ. دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
مصاحبه
خیراندیش، عبدالرسول. (10/5/1395). دانشگاه شیراز.
منابع اینترنتی
“Cambridage Archive Edition”. (1, 8, 2016) from: http://archiveeditions.co.uk/titledetails.asp?tid=4
منابع لاتین
Adamec, Ludwig, w. (1989).Historical Gazetteer of Iran: vol: 3 (Abadan and southwestern Iran). Akademische Druck-u. verlagsanstalt Graz/Austria.
Administration Report of the Persian Gulf.(1989). vol: IX. Cambridage: Archive Editions.
Lorimer, johan gordon. (1986). Gazetteer of the Persian Gulf,Oman and Central Arabia. vol: 6. Cambridage: Archive Editions.
Oberling, Pierre. (1960). The Turkic peoples of southern Iran. Columbia University.