در دههء نخست انقلاب مشروطه،یزد شاهد حوادث و آشفتگیهای فراوانی بود.حاکمان یزد در زمان مظفر الدین شاه،قبل از وقوع انقلاب مشروطه،به دلیل ضعف جسمی و روحی شاه،بسیار گستاخ بودند و مستبدانه به غارت و چپاول و گرفتن اضافه جمعهائی بر مالیات از اهالی یزد می‌پرداختند.اهالی یزد،با بست‌نشینی و تحصن اعتراض می‌کردند،ولیکن هر حاکم جدید به نوع دیگری به آزار و اذیت ایشان می‌پرداخت.قحطی، خشکسالی و شیوع وبا نیز مزید بر علت بود.اقلیتهای مذهبی چون زرتشتیان نیز،تاوان سنگینی می‌پرداختند. پس از امضا شدن فرمانم مشروطیت،نهضت مشروطه‌خواهی در یزد شکل گرفت و حاج محمد تقی مازار،نقش برجسته‌ای در آن نهضت داشت.زرتشتیان یزد نیز طرفدار مشوطه بودند،ولیکن چون حاکمان یزد همچنان همان افراد سابق بودند،درگیریهای شدیدی پیش آمد که به کشته شدن حاج محمد تقی مازار و ترور پرویز شاهجهان،تاجر زرتشتی انجامید.اعتراض عمومی مردم یزد به تصویب مالیات،تشکیل انجمن ولایتی،تعیین نمایندهء یزد برای دور اول مجلس،محاصره شدن یزد به دست دزدان فراغه‌ای و چپاول آن به دست نظامیان بختیاری در زمان حکومت سران بختیاری بر یزد،توقیف و دوخته شدن دهان شاعر مبارز،فرخی یزدی نیز از جملهء دیگر موارد بررسی است.
Political and Social Evolution ofYazd in the Constitutional Era
چکیده [English]
In the first decade of the constitutional revolution, Yazd was in utter disorder. During the kingdom of Mozaffaredin Shah and before the constitutional revolution, the rulers of Yazd were very overbearing. They imposed an intolerable tax burden on the citizens of Yazd. Their overbearing attitude was due to the physical and mental weakness of Mozaffaredin Shah. Yazd inhabitants protested, but each new ruler imposed new hardships on them. Shortages, drought and the spread of cholera aggravated the situation. Religious minorities such as Zoroastrians also suffered from the situation. After the constitutional decree was issued, the constitutional movement was formed in Yazd. Haj Mohhamadtaghi Mazar played a major role in the movement. Zoroastrians of Yazd were also in favor of the constitution. Yet there were some severe disputes, because the rulers ofYazd remained unchanged. Haj Mohhamadtaghi Mazar was killed and Parviz Shahjahan, a Zoroastrian trader, was assassinated as a result of these disputes. Other subjects studied in this research are: the protest of Yazd inhabitants against the imposition of taxes, the institution of provincial societies, the election of Yazd’s representative to the first parliament, the surrounding ofYazd by thieves of Faraghe, and its conquest by Bakhtiarian soldiers while their Bakhtiarian rulers governed Yazd, also the arrest and imprisonment of Farrokhie Yazdi, the defiant poet.
کلیدواژه ها [English]
Constitutional Revolution, Yazd, Political protest, Yazd rulers, Zoroastrians, Protest
ابتدای صفحه