بررسی مکتوبات انتقال‌یافتۀ شرفنامه به مجموعۀ اوزبکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

بی تردید پیروی از الگوی مکتوبات حکومتی، سنتی دیوانی محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد به طور کلی در انتقال مکتوب به عنوان یک واحد نوشتاری دیوانی از یک مجموعه به مجموعۀ دیگر، تفاوت‌هائی به وجود می‌آید که عمدتاً تحت تاثیر شرایط و محیط فکری، زبانی، و سیاسی ... کاتب متاخر است و این مسئله، به لحاظ آگاهی‌های تاریخی و نیز دانش سندشناختی با اهمیت است. انتشار مجموعه اوزبکان و پژوهش در مورد موضوع اسناد و مکتوبات آن - که حکایت از تاثیرپذیری این اثر از مجموعۀ مکتوبات شرفنامه داشت - نویسنده را بر آن داشته است تا با توجه به آنچه پیش از این گفته شد، به مقایسه و سنجش مکتوبات مشابهی از هر دو مجموعه که در دو دورۀ متفاوت به رشته تحریر درآمده‌اند، دست یابد. بدین منظور تلاش می‌شود به کمیت و کیفیت انتقال مکتوبات و تفاوت‌های احتمالی هر دو اثر پرداخته شود. برای مقایسۀ تفاوت‌های مکتوب اصلی (شرفنامه) با مکتوب اخذ شده (مجموعۀ اوزبکان) به چهار موضوع تصحیف، جابجائی کلمات، افتادگی و افزودگی، و تغییر پرداخته می‌شود. نتیجه گرفته می‌شود که مجموعۀ اوزبکان 10 مکتوب از شرفنامه نسخه‌برداری کرده است. نسخه برگردان رویمر برای چاپ شرفنامه (دست کم در این مکتوبات) در بیش‌تر موارد در مقایسه با مجموعۀ اوزبکان دارای برتری‌هائی است. افزون بر این، رونویسی مکتوب نه تنها تحت تاثیر لغزش‌های کاتب قرار داشته، بلکه محیط فرهنگی، اجتماعی، زبانی و غیره کاتب نیز در مکتوب جدید خود را نشان می‌دهد. افزودگی‌ها و عباراتی که در نسخه رویمر (نسخه اساس رویمر، نسخه کتابخانه استانبول است) وجود ندارد، باید مورد مطالعه مجدد و دقت بیش‌تر قرار گیرد. زیرا معلوم نیست که اضافه‌های موجود از کاتب جدید است یا افتادگی‌های نسخه رویمر.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study on the Writings Transferred from Šarafnāme to the Uzbeks Collection

نویسنده [English]

  • Yazdan Farrokhi
چکیده [English]

In the process of transferring governmental writings from one collection to another, variations   are created generally as a result of the ideological, linguistic, political etc. conditions of the writer of the latter collection. This issue is important from a historical and archival point of view. The author’s research on records and writings of the Uzbeks collection - which revealed that this collection is influenced by the Sharafnameh collection- lead him to compare similar

 writings of the two collections, which were written in different eras. Therefore in this article an attempt has been made to study the quantity and quality of transferring writings and thepotential differences of the two collections. In order to study the differences of the original 

error, misplacing words, omission and addition, and alteration. It is concluded that the Uzbeks collection has taken 10 writings from Sharafnameh and that the Roemer facsimile for the Sharafnameh has advantages over the Uzbeks collection in many respects. Furthermore, it is shown that the transferred writing is not only affected by the errors of the writer but also by their cultural, social, linguistic etc. environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Munsha’at,Sharafnameh, Uzbeks collection, Rewriting, Writers,Cultural and educational
  • factors, Personal factors, Social Factors