روح‌القدس، انتقادی‌ترین روزنامۀ دورۀ مشروطه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد تاریخ، مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم

چکیده

هدف: این مقاله، درصدد نشان دادن دیدگاه‌های انتقادی روح‌القدس نسبت به مستبدان و عوامل وابسته به استبداد در مملکت ایران در دورۀ مشروطه می‌باشد.
روش: این مقاله با استفاده از منابع اصلی تاریخ و بر پایۀ بهره‌گیری از مطبوعات تنظیم و از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
روح‌القدس، یکی از مهم‌ترین روزنامه‌های دورۀ مشـروطه است که توسط شیخ احمد تربتی (سلطان‌العلمای خراسانی) از 25 جـمـادی الثانی 1325/ 12 مـرداد 1286/ 5 اوت 1907در تهران منتشرشد و انتشار آن تا کـودتـای مـحمـدعـلی­شـاه قاجـار ادامه یافت.
فرضیه: میزان و نحوۀ انعکاس مطالب انتقادی نسبت به مطالب غیر­انتقادی در محتوای سرمقاله‌ها و مقاله‌های روزنامۀ روح‌القدس بیشتر است. میزان و نحوۀ انعکاس نقد نظام سیاسی در محتوای سرمقاله­ها و مقاله‌های روزنامۀ روح‌القدس نسبت به سایر موارد بیشتر است. میزان و نحوۀ انعکاس جهت انتقادی سرمقاله‌ها و مقاله‌های روزنامۀ روح‌القدس بیشتر شامل وزراء است.
یافته‌ها: عمدۀ محورهای انتقادی روزنامه، پیرامون سه موضوع اساسی شخص محمدعلی­شاه، وزراء و به­خصوص میرزا­علی­اصغر خان­اتابک، درباریان و عوامل وابسته به استبداد بوده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rooh-ol-Ghodos; the most critical newspaper in the era of Iranian Constitutional Revolution

نویسنده [English]

  • Ramin R
چکیده [English]

One of the most influential newspapers during the Constitutional Revolution of Iran, Rouh-ol-Ghodos (=The Holy Spirit) was published in Tehran by Sheikh Ahmad Torbati, known as Soltan-ol-olamaay Khorasani,  from 1907 until the Mohamad Ali Shah Qajar coup in June 23, 1908. Analysis of the rich content of this short-lived newspaper indicates its anti-despotic policy and commitment to defending national interests and rights of the nation. The newspaper fearlessly attacked the cruelty of despotic governors, even the Shah himself. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rouh-ol-Ghodos
  • newspapers
  • Mohamad Ali Shah Qajar
  • Constitutional Revolution
  • Iran
  • Despotism
بدیعی، نعیم(1377، بهار). تحلیل محتوای مطالب 10 روزنامه تهران، رسانه، 9(1)، 22-33.
بروجردی علوی، مهدخت (1379). مطبوعات، روشنفکران و جامعه- بررسی نقش عوامل سیاسی، اجتماعی در حضور نخبگان در مطبوعات. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
بهرامپور، شعبانعلی (1379 تابستان). غیر سازی در نشریات حزبی. رسانه، 11(2)، 22-33.
تیموری، الهه (81-1380). بررسی تحلیل محتوای پوشش رسانه ای بحران افغانستان در روزنامه‌های جمهوری اسلامی، حیات نو، کیهان، نوروز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
حاجیلری، عبدالرضا (1376). بررسی تطبیقی ارزش‌های اجتماعی مردم ایران در مطبوعات ایران در سال‌های 1360 و 1375. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
روزنامهء روح‌القدس، شماره‌های 1، 2، 10، 12، 13.
صدر هاشمی، محمد (1363). تاریخ جرائد و مجلات ایران. (ج 2). اصفهان: کمال.
فدائی، غلامرضا (1387 زمستان). روزنامهء مجلس، اولین روزنامهء ملی دوران مشروطیت. گنجینه اسناد، 18(4)، 35-50.
قاضی زاده، علی اکبر (1379). جان باختگان روزنامه نگار. تهران: جامعه ایرانیان.
کهن، گوئل (1362). تاریخ سانسور در مطبوعات ایران (ج2). از صدور فرمان مشروطیت تا کودتای 1299 خورشیدی. تهران: آگاه.
گلبن، محمد (1363). مجموعه روزنامه روح‌القدس. تهران: نشر چشمه.
محسنیان راد، مهدی (1375). بررسی مقـایـسـه ای ارزشهای الـقـا شده در سرمقاله­های روزنامه‌های مشروطیت و روزنامه‌های ابتدای انقلاب اسلامی. رساله دکتری، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.
ملک زاده، مهدی (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران (ج 3). تهران: سخن.