تیمورتاش قربانی منافع انگلیس در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

هدف: گفتار حاضر به بررسی نقش عبدالحسین تیمورتاش در منظومۀ دیپلماسی کشورمان و دورۀ رضاشاه و نقش دولت انگلیس در حذف وی از صحنۀ سیاسی ایران می‌پردازد.
روش/ رویکرد پژوهش: رویکرد این مقاله بررسی موضوع با اتکا به اسناد وزارت خارجۀ انگلستان است که تاکنون از آن بهره برده نشده است.
یافته‌ها: تیمورتاش که در سمت وزارت دربار، سکان هدایت دستگاه دیپلماسی را نیز بر عهده داشت، با تکیه بر حمایت‌های رضاشاه وارد مذاکرات مستقیم با دولتمردان انگلیس شد و با اتخاذ سیاست عدم تقابل آشکار با قدرت‌های موجود، ضمن نزدیکی استراتژیک به شوروی در جهت اعمال فشار بر دولت بریتانیا و با در پیش گرفتن منافع ملی کشورمان گام در این مذاکرات نهاد؛ اما مقاومت تیمورتاش در بسیاری از موارد اختلافی بین‌الطرفین را موجب شد - که به عنوان «مسائل معوقه» از آنان یاد می‌شود- تا دیپلمات‌های آن کشور در مکاتبات خود با لندن عامل اصلی شکست مذاکرات خود با ایران را شخص تیمورتاش قلمداد نموده و به نوعی خواهان حذف وی از صحنۀ سیاسی ایران شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Teymourtash, the victim of British interests in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammadali Akbari 1
  • M Vahidi Rad 2
1
2
چکیده [English]

Based on records held in the British Ministry of Foreign Affairs, this paper examines the role of Abdolhosein Teymourtash in Iranian diplomacy during the reign of Reza Shah (1925-1941). As the Minister of Court from 1925 to 1932, Teymourtash led the exercise of the country's diplomacy as well. Relying on the support of Shah, he entered into direct negotiations with British statesmen. He adopted a policy of avoiding open confrontation with foreign powers; in the meantime, he started a strategic alliance with the Soviets in order to protect the national interest in negotiating with the British. His stubbornness in negotiating over differences, called at the time "outstanding issues", led British diplomats to consider him as the main barrier to resolving issues and asked for his elimination from political scene of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abdolhosein Teymourtash
  • outstanding issue
  • petroleum
  • Iran
  • Soviet Union
  • United Kingdom

مراجع

مذاکرات مجلس دورة ششم تقنینیه، تهران:  مطبعه مجلس. بی‌تا.
زرگر ،علی اصغر(1372). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در دورة رضاشاه( کاوه بیات،مترجم). تهران : انتشارات پروین –انتشارات معین .
زرگری نژاد، غلامحسین(1382). تیمورتاش : قربانی منافع ایران در خلیج فارس. تهران : مجلة تاریخ دانشگاه تهران، ویژه نامة خلیج فارس،5(4).
آقابکف ، ژرژ سرگی یویچ.(1357). خاطرات آقابکف( حسین ایوبیان،مترجم). تهران: انتشارات پیام.
Briton Cooper Busch(1968). Britain and the Persian Gulf, 1894-1914. Berkeley: University of California Press.
I. J. Seccombe and R. I. Lawless(1986). Foreign Worker Dependence in the Gulf, and the International Oil ompanies: 1910-50. New York: (The Center for Migration Studies of New York.
 Davoud hermidas Bavand(1994). The historical, Political, and legal bases of Iran’s sovereignty over the islands of tumb and abumusa. New York.
 
FO. 371/ 12292,      Clive to Foreign Office, December 28, 1927.
FO. 671/ 13056,      Clive to Foreign Office , January  3, 1928
FO. 371/ 13056,     Foreign Office to Clive , January  5,  1928
FO. 371/ 13056,     Clive to Foreign Office , January  9,  1928
FO. 371/ 13056,     Baxter Minute , January  9,  1928
FO. 371/ 13056,     Chamberlain to Churchill, January 5, 1928.
FO. 371/ 13060,     W. Churchill to Chamberlain, February 10, 1928.
FO. 371/ 13060,     Quoted  in  Baxter Minute , February   14, 1928
FO. 371/ 13056, E 1740/ 47 /34 ,    Teymourtash to Clive, March 14, 1928
       FO. 416/ 113,     Clive to Henderson, July 14, 1929.
FO. E 5315 / 3164/ 34     Lord Cushendun to Sir R. Clive, November 7, 1929.
FO. 371/ 13056,    Foreign Office to Clive , January  5,  1928
The interim Report of Persian Gulf Sub-Committee of committee of imperial Defense, November 1928.  
Foreign Office to Clive, Nonmember 7, 1928.
FO. 371/ 13067,     Teymourtash to Clive,  April 19,  1928
FO. 371/ 2175         Oliphant (foreign Office) to Mr. Wellesley, April 20, 1926.
FO. 371/ 13775,      Clive to Chamberlain, Enclosure 2, January 19, 1929.
FO. 371/ 13775,     Clive to Chamberlain, January 19, 1929.
FO. 371/ 13773,     Clive to Henderson, January 31, 1929.
FO. 371/ 13775,     Foreign Office to Clive, January 29, 1929.
FO. 371/ 13776,     Clive to Foreign Office, March 20, 1929.
FO. 371/ 13776,     Foreign Office to Clive, March 27, 1929.
FO. 371/ 13276,     Baxter Memorandum, March 25, 1929.
FO. 371/ 13771,     Clive to Foreign Office, June 26, 1929.
FO. 371/ 13777,     Foreign Office to Clive, June 29, 1929.
FO. 371/ 13777,     Clive to Arthur Henderson, August 10, 1929.
FO. 371/ 13794,     Randal Memorandum, November 6, 1929.
FO. 371/ 13777,     Henderson to Clive, September 25, 1929.
FO. 371/ 13776,     India Office to Viceroy, April 16, 1929.
FO E 4700/ 52/ 21,      Clive to Henderson, September 16, 1929.
FO. 371/ 14478     Clive to foreign Office, Enclosure Teymourtash meeting, April 15, 1930.
FO. 371/ 14531,    Foreign Office to Clive, January 30, 1930.
FO. 371/ 14531,    Foreign Office to Clive, January 30, 1930.
FO. 371/ 14532,    Clive to Foreign Office, January 9, 1930.
FO. 371/ 14532,    Baxter Minute, February 7, 1930.
FO. 371/ 14533,    Clive to Teymourtash, February 21, 1930.
FO. 371/ 14533,    Clive to Foreign Office, April 3, 1930.
FO. 371/ 14533,     Baxter Minute , May 2, 1930
FO. 371/ 14533,    Clive to Foreign Office, May 12, 1930.
FO. 371/ 14533,    Clive to Henderson, July 15, 1930. 
FO. 371/ 14534,    Clive to Foreign Office, May 29, 1930.
FO. 371/ 14534,     Clive to Foreign Office, August 13, 1930.
FO. 371/ 14534,    Baxter Minute, August 13, 1930.
FO. 371/ 14534,    Foreign Office to Clive, August 16, 1930.
FO. 4369/ 19 / 34   Clive to Mr. A. Henderson, enclosure, Timmourtache to Clive, April 15, 1930 
FO. 371/ 14534,     Baxter Minute, August 19, 1930.
FO. 371/ 14534,     Foreign Office to Clive, August 21, 1930.
FO. 371/ 14534,    Henderson to Clive, Enclosure No. 1, August 28, 1930.
FO. 371/ 14535,     Clive to Foreign Office, September 23, 1930.
FO. 371/ 14535,     Rendel Minute, October 1, 1930.
FO. 371/ 14535,     Foreign Office to Clive, October 1, 1930.
FO. 371/ 14535      Clive to Foreign Office, October 5, 1930.
FO. 371/ 14535,     Clive to Foreign Office, October 10, 1930.
FO. 371/ 14535,     Clive to Foreign Office, October 23, 1930.
FO. 371/ 14535,     Clive to Foreign Office, October 29, 1930. 
FO. 371/ 14535,      Clive to Henderson , October28, 1930
FO. 371/ 14535,       Rendel Minute, October 30, 1930.
FO. 416/ 113,          Clive to Henderson, May 22, 1931.
FO. 371/ 14535,     Teymourtash to Clive, September 26, 1930. Enclosure 1, in No 1.
FO. 371/ E 194/ 18/ 34,      Enclosure in No 1, Clive to Timurtash, January 14, 1931.
FO. 371/ 15337,     Rendel to Clive, March 13, 1931.
FO.  371/ E 2316/ 18/ 34,     Clive to Henderson, April 22, 1931.         
FO. 371/ 15337, E 1550/ 18/ 34,      Clive to Oliphant, March 16, 1931.
FO. 371/ 15337,     Clive to Foreign Office, April 10, 1931.
FO. 371/ 15337/ E 2316/ 18/ 34,     Clive to Henderson, April 22, 1931.
FO. 371/ 15337/ E 2382/ 18/ 34,     Clive to Henderson, May 5, 1931.
FO. 371/ 15538/ E 3826/ 18/ 34,     Oliphant Memorandum, January 4, 1931.
FO.  371/ 15337,     Baxter Memorandum, April 24, 1931.
FO. 371/ 15337,      Vanssittart to Macdonald, May 5, 1931.
FO. 371/ 15337,      Clive to Foreign Office, May 6, 1931.
FO. 371/ 15337,      Rendal Minute, May 7, 1931.
FO. 371/ 15337, E 2316/ 18/ 34,     Clive to Oliphant, Enclosure in No 1.
FO. 371/ 15338,     Oliphant minute, July 11, 1931.
FO. 371/ 15338,     Dodd to Henderson, July 15, 1931.
FO. 371/ 15338,     Clive to Henderson, July 5, 1931.
FO. 371/ 15336,     Clive to Henderson, Enclosure 3, June 11, 1931.
FO. 371/ 15338,     Clive to Henderson, Enclosure 2, June 11, 1931.
FO. 416/ 113          Hoare to Simon, June 12, 1932.
FO. 371/ 16967,     Hoar t o Simon, April 22, 1932.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 مرداد 1391
  • تاریخ بازنگری: 09 شهریور 1391
  • تاریخ پذیرش: 13 مرداد 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار