بررسی کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.اِی.) در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

جهانشاهی, مرضیه; رضایی شریف آبادی, سعید; کربلا آقایی کامران, معصومه

بررسی کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.اِی.) در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا (س) تهران

² استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا (س) تهران

³ استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه الزهرا (س) تهران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر، میزان کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) را در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی بررسی نموده است.
روش/ رویکرد: پژوهش به روش پیمایش توصیفی انجام پذیرفته و داده‌ها از طریق سیاهه وارسی، گردآوری شده است. جامعۀ این پژوهش شامل 156 عنصر کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که برای دستیابی به اهداف پژوهش، تنها تعداد 56 عنصر توصیفی موجود در کاربرگه مذکور، با مشورت و نظرخواهی از متخصصان، مورد توجه بوده که در نهایت داده‌های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌های پژوهش: میزان مطابقت کاربرگه فهرست‌نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی و عناصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، تنها 22.1درصد است به بیان دیگر، تعداد 27 عنصر از کاربرگه مذکور، با 122 عنصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) انطباق دارد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کاربرگه فهرست‌نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی بیشتر به بحث سیستمی و تحلیلی (موضوعی) توجه داشته و تعداد عناصر توصیفی آن بسیار کمتر است. در واقع، استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.)، در مقایسه با کاربرگه فهرست‌نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی، پوشش جامع‌تری برای فهرست‌نویسی توصیفی منابع آرشیوی دارد، و نیز مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به جهت بهبود توصیف و سازماندهی منابع خود می‌تواند، 49 عنصر پیشنهادی را که برگرفته از عناصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است، در کاربرگه خود بگنجاند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on the Applicability of the Resource Description and Access (RDA) in Library, Museum and Document Center of Iran Parliament

نویسندگان [English]

Marziye Jahanshahi ¹
Saeed Rezaei Sharifabadi ²
Masoumeh Kamran ³

چکیده [English]

Purpose: This study investigated the applicability of the Resource Description and Access (RDA) standard in the Library, Museum and Document Center of Iran Parliament.
Methodology/Approach: This study was a descriptive survey which employed an evaluation checklist to collect the data. The sample for the study included 156 elements of the listing worksheet of historical documents of the Document Center of Iran Parliament. It was established that only 56 of the descriptive elements included in the worksheet were based on the experts' views. The data of the study was analyzed using descriptive statistics.
Findings: There was 22.1 % correspondence between the listing worksheet and the elements of Resource Description and Access (RDA) standard. In other words, only 27 elements of the worksheet correspond to the 122 elements of the RDA standard. The findings of the study showed that the listing worksheet of the Document Center of Iran Parliament attends to analytic and systemic elements, but descriptive elements are less attended to.
Conclusion: Resource Description and Access (RDA) standard is more applicable for the descriptive listing of archival sources. It is suggested that the document center of Iran parliament include the proposed 49 elements which are based on the core elements of RDA standard in their worksheet to improve the description and organization of their databases.

کلیدواژه‌ها [English]

archival resources
Resource Description and Access (RDA) standard
applicability
Document Center of Iran Parliament

مراجع

امینالرعایا، رویا(1385). ارزیابی سازماندهی منابع غیرکتابی کتابخانه ملی ایران. پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.

باغستانی، ساناز(1389).بررسی وضعیت تنظیم و توصیف اسناد در گنجینه اسناد ملی ایران. پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

بنی اقبال، ناهید؛ خسروی، فریبرز؛ فعال، سهیلا(1390بهار). بررسی تطبیقی استانداردهای توصیف منابع غیرکتابی و ارائه طرح پیشنهادی دستنامه برای کتابخانهها و آرشیوهای ایران. گنجینه اسناد، 21(1)، 106-119.

پازوکی، فاطمه(1391). امکان‌سنجی بهکارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران: میزان آمادگی و پذیرش فهرستنویسان و سازگاری رسا. پایاننامة کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

دیدگاه، فرشته؛ عرفانمنش، محمدامین(1388). رویکری ساختاری به استاندارد توصیف و دسترسی به منابع با تاکید بر دو مدل مبنای آن: الگوی ملزومات کارکردی پیشینههای کتابشناختی و الگوی ملزومات کارکردی پیشینههای مستند. فصلنامه کتاب، 79، 214-197.

رضاییشریفآبادی، سعید(1369). گزارشی از تجربه تنظیم و سازماندهی اسناد شخصی در موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی بنیاد مستضعفان و جانبازان. پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران.

طاهری، مهدی(1389زمستان). بررسی کارکردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع برای توصیف و سازماندهی مواد آرشیوی». گنجینه اسناد، 20(4)، 80-94.

ططری، علی(1388). «معرفی مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی». فصلنامه فرهنگی پیمان. شماره48. 23/04/1391، از :

http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=D573C586-D8D7-43CA-BB38-26EB0C0D8AFE

عادلی، معصومه(1389). بررسی وضعیت تنظیم و توصیف اسناد آرشیوی درمعاونت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران(آرشیو ملی ایران) از آغاز تا کنون و ارائه راهکارهایی در جهت بهبود آن». پایاننامة کارشاسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی. دانشگاه الزهرا. تهران.

عادلی، معصومه؛ رضاییشریفآبادی، سعید؛ خسروی، فریبرز(1389پائیز). مهمترین عناصر توصیف آرشیوی از دید صاحبنظران آرشیو در ایران. گنجینه اسناد، 20(3)، 148-165.

فداییعراقی، غلامرضا(1384). مدیریت یادمانه(آرشیو). تهران: دانشگاه تهران.

فریزاده، زینب(1388). «ملزومات کارکردی پیشینه کتابشناختی(اف.آر.بی.آر.)». استانداردهای ابردادهای. تهران: چاپار.

قربانی، علیحسین(1373). بررسی وضعیت مراکز آرشیوی شهر تهران(نیروی انسانی، ارزشیابی اسناد، سازماندهی اطلاعات و خدمات آرشیوی. پایاننامة کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

مرادی، خدیجه(1389). بررسی عناصر توصیفی به کار رفته در پیشینههای کتابشناختی کتابخانههای دیجیتالی ایران و ارائه الگوی پیشنهادی برای به کارگیری این قواعد. پایاننامة کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاعرسانی. دانشگاه پیام نور، دانشکدة هنر و رسانه. مشهد.

مرادی، خدیجه؛ حاجیزینالعابدینی، محسن(1390). استاندارد توصیف و دسترسی به منابع(آر.دی.ای): مقدمهای بر فهرست‌نویسی در قرن1». ارتباط علمی. 19(1). در تاریخ 14/04/1390، از:

http://ejournal.irandoc.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-804-1

Ascher, J. P.(2008). What’s the big deal whit RDA? Or, Some thoughts on the heliocentric universe. Colorado libraries, 34(3), 57-61.

Caesar, I.; Eichel, D.(2009). »Challenges for the Implementation of Resource Description and Access (RDA): Case Study Germany«. Retrieved 2012/4/5 from:

http://www.researchgate.net/publication/28810053_Challenges_for_the_Implementation_of_Resource_Description_and_Access_(RDA)Case_Study_Germany

Chapman, A.(2006). »RDA: A new international standard. Ariadne«, Retrieved 2011/10/13 from: http://www.ariadne.ac.uk/issue49/chapman/

Coyle, K.(2010). RDA in RDF. Library technology reports. February-March, p26-36.

Delsey, T.(2009). »RDA, FRBR, and FRAD: Making the connection«. ALCTS Pre-conference. July2009. Chicago. Retrieved 2012/1/24 from: http://www.rda-jsc.org/docs/td20090602.pdf

Fank Kich, T. J.; Glaucia Vieira, R. K.(2011). »Archival arrangement and description in lawsuits«. Perspect. Cienc. Inf. ,16(4), Retrieved 2012/4/02 from:

http://dx.doi.org/10.1590/S1413-99362011000400013

Knodel, L. A.(2004). The evolution of archival description at the southern historical collection. A master’s paper for the M.S. in L.S. degree, University of North Carolina at chapel hill.

Koreen, W. B.(2006). The art of description: finding a place for works of art in archival description standards and practice«. Master of arts, Department of history, University of Manitoba, University of Winnipeg.

Miska, S. D. (2009).Resource description and Access (RDA) and New Research for Potentials. Bulletin of the American Society for Information Science and Technology, 35(5),47-51.

Moor, J. R. (2006).»RDA: New cataloging rules, coming soon to library near you. Library Hi Tech News, 23(9), 12-17.

Nimer, C.(2010). RDA and Archives. Journal of Archival Organization. London. Routledge, 8: 227-243. Retrieved 2012/4/3 from: http://dx.doi.org/10.1080/15332748.2010.550799

Pearce-Moses, R.(2005). A Glossary of Archival and Records Terminology. Socity of American Archivists.

Wacker, M.; Han, M.; Dartt, J.(2011). Testing Resource Description and Access with non-MARC metadata standards. Routledge. 49,655-675.

Whittaker, B. M.(2007). »DACS and RDA: Insights and questions from the new archival descriptive standard«. Library Resources & Technical. 51(2),98-105.