اشکال مالکیت ارضی در سیستان از صفوی تا پهلوی دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار تاریخ ایران دانشگاه پیام نور

2 استادیار تاریخ ایران دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشجوی دکتری تاریخ ایران دورۀ اسلامی دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی اشکال مالکیت ارضی در سیستان، از دوره صفوی تا پهلوی دوم است. 
فرضیه تحقیق: مالکیت در سیستان تحت تاثیر جریانات سیاسی و حکومتی قرار داشته است.
روش پژوهش: این پژوهش با شیوه کتابخانه­ای و روش توصیفی – تحلیلی به تبیین انواع مالکیت‌ها در سیستان، با تکیه بر گزارش­ها و اسناد تاریخی و نتایج مترتب بر آن پرداخته است. 
یافته ها و نتایج: نتایج به­دست آمده نشان می‌دهد در سیستان دوره صفویه انواع مالکیت‌ها وجود داشته، اما در دوره ناصرالدین­شاه قاجار همه اراضی خالصه شدند، تا اینکه در دوره پهلوی اول اراضی میان اهالی سیستان تقسیم شد؛ که اگرچه بر­خلاف انتظار منجر به بهبود کامل اوضاع زندگی کشاورزان و اعاده حقوق قانونی آنان نگردید، اما می‌توان آن را نخستین گام در جهت بهبود نسبی و تثبیت امر مالکیت خصوصی تلقی کرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

--

نویسندگان [English]

  • Alireza Alisofi 1
  • Abbasali Azarniusheh 2
  • Abbas Oveisi 3
ازکیا، مصطفی(1370). جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران.تهران:انتشارات اطلاعات.
احمدی،حسن(1378). جغرافیایتاریخی سیستان«( سفر با سفرنامه‌ها). (چ1). تهران: نشر مؤلف.
استخری، ابواسحاق ابراهیم(1374). مسالک و ممالک(ایرج افشار یزدی،کوششگر).(چ1).تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بزی،محمود؛ اکبری، منصور(1382). مشخصات مالکیت اراضی و نظامهای بهره برداری کشاورزی.در مجموعه مقالات اولین همایش نظام‌های بهره برداری کشاورزی در ایران؛ چالشها وچاره‌ها. تهران:وزارت جهاد کشاورزی.
بدیع، شمس­الدین(1360). مناسبات ارضی در ایران معاصر (چ1).(غلامحسین متین،مترجم).تهران: انتشارات اخگر.
بوترابی، محمد (1341). سیستان و مسایل عمرانی آن. تهران: دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه.
تاریخ سیستان (1387).(محمد تقی بهار، مصحح). تهران: انتشارات معین.
پطروشفسکی،ایلیاپاولویچ(2535). کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول(ج1). (کریم کشاورز، مترجم). بی­جا: انتشارات نیل.
تیت، جی. پی(1364). سیستان(ج1).(سید احمد موسوی، مترجم). تهران: اداره کل ارشاد اسلامی‌سیستان و بلوچستان.
جمالزاده، محمدعلی(1372). گنج شایگان (چ1). تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
جنیدی، فریدون(1378). حقوق بشر در جهان امروز و حقوق بشر در ایران باستان. تهران:نشر بلخ.
چاری، ناصر(1390). مقدمه ای بر جغرافیا تاریخی شهر زابل (چ1).مشهد:انتشارات تسنیم دانش.
رئیس­الذاکرین (دهبانی)، غلامعلی(1386). اسناد تاریخی سیستان. مشهد: انتشارات فرهنگ سیستان.
..................................................... (1370). زادسروان سیستان (شرح منثور و منظوم طوایف سیستان). مشهد: انتشارات مؤلف.
رحمانی، اختر(1348). مالکیت و بهره برداری از زمین در ایران(چ1).تهران: انتشارات کتب ایران.
سیستانی، محمداعظم(1369). سیستان (سرزمین ماسه‌ها و حماسه‌ها)(ج4). کابل: مرکز علوم اجتماعی آکادمی‌علوم جمهوری افغانستان.
سیف، احمد(1380). استبداد، مسئله مالکیت و انباشت سرمایه در ایران.تهران: نشر رسانش.
شاله، فلیسین (1328). تاریخ مالکیت. (فخری ناظمی، مترجم).( بی جا): انتشارات علی اکبر علمی.
صدر، سیدهادی(1388). مهرشرق«یادنامه­ی آیت 1... الاعظم صدرالدین حسینی طباطبایی و خاندان (چ1). تهران: انتشارات همایش دانش.
طباطبایی مجد، غلامرضا(1373). معاهدات و قراردادهای تاریخی در دوره قاجاریه(چ1). تهران: انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
کارگزار، میرزا موسی خان( 1383). روزنامه سفر سیستان(چ1).(عباس اویسی، برات دهمرده، کوششگران). زاهدان: انتشارات تفتان.
کرمانی،ذوالفقار(1374).جغرافیای نیمروز (چ1).(عزیزالله عطاردی، کوششگر). تهران:انتشارات عطارد.
کلانتر، اعظم(1384). تاریخ خاندان میران کلانتر سیستان. مشهد: بی نام.
لمبتن ،ا.ک.س(1362).مالک و زارع در ایران(چ2).(منوچهر امیری،مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
لینتون، رالف(1357/2537). سیر تمدن. (پرویز مرزبان، مترجم). تهران: انتشارات دانش.
محمود، محمود(1365). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن19(ج3).(چ6). تهران: اقبال.
مرکز پژوهش، سنجش و اسناد ریاست جمهوری( 1383). گزارش‌های ایالات و ولایات از اوضاع اجتماعی اقتصادی ایران در سال 1310 ه.ش. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مسگر،علی اکبر؛ محمدی، سمیه (1389،دی). بررسی رویکرد مذهب زردشتی به‌موضوع بازرگانی و زراعت.در مجموعه مقالات همایش ریشه‌های رشد شاخص‌های شکوفایی.تهران: اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی‌ایران.
معین، محمد(1371). فرهنگ فارسی (چ8). تهران: امیر کبیر.
نیشابوری، ظهیرالدین(1332). سلجوقنامه(میرزا اسماعیل خان افشار حمید الملک، مصحح). تهران: نشر نقره.
هدایت، مخبرالسلطنه(1363). گزارش ایران (چ2).(محمدعلی صوتی،کوششگر). تهران: نشر نقره. 
Fischer, Klausi (1971 March- June) Historical, yooyraphical and philoloyical studios on Seistan. Boswor th. Daffina, and Gnli, in the liyht of Recent Archoologicolfield sgoryeys. East Wes, New Series Ismeo, Room, 21(1-2) .
Mcmahon, Arthur Henry ,(1906 scpteuber) Recent Survey and Exploration in Seistan, the Geographical Journal, XXVII(3).