بررسی رفتارهای اطلاع‌یابی محققان مراجعه‌کننده به آرشیو ملی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی، عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رفتار اطلاع‌ یابی محققان مراجعه‌کننده به آرشیو ملی ایران، شناسایی اهداف و انگیزه‌ها و رابطه آن با رشته تحصیلی محققان(با فرض اینکه بین رفتارهای اطلاع‌یابی مراجعه‌کنندگان به آرشیو ملی برای مطالعه اسناد با رشتة تحصیلیِ تاریخ و مدرک تحصیلیِ دکتری رابطه معنا‌دار وجود دارد) انجام شده است.  بنابراین، بررسی و مقایسه رفتار اطلاع‌یابی مراجعانی که در سال 1392 برای نخستین بار به معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مراجعه کرده‌اند، هدف اصلی این پژوهش است. علاوه بر آن، در این پژوهش اهداف جزئی دیگری پیگیری می‌شوند که عبارت­اند از: شناسایی موضوعات مورد درخواست مراجعان، رابطه رشته و مدرک تحصیلی مراجعه­ کنندگان، و رابطه جنسیت و استفاده از اسناد.
روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز از بین 419 کاربرگه مربوط به جامعه هدف استخراج شده که از آن میان پاسخ 29 نفر کامل نبود.
یافته‌های پژوهش: پس از گردآوری داده‌ها و تلخیص و تنظیم آنها مشاهده شد که بیشترین فراوانی محققان( 42/59 درصد) دانشجویان مقطع کارشناسی­ارشد یا دارندگان مدرک کارشناسی ارشد هستند. بیشترین فراوانی(11/29 درصد) از بین جامعة هدف با مدرک کارشناسی­ارشد، دانش‌آموختة رشتة تاریخ هستند و 23/37 درصد از کل محققان، برای انجام پروژه‌های پایان‌نامه به تحقیق در اسناد پرداخته‌اند.
نتیجه­گیری: فرضیه پژوهش فقط در مورد رابطه بین رشته تحصیلی و استفاده از اسناد تأیید شد. نتایج نشان می‌دهد در زمینه تولید اطلاعات علمی(23/37 درصد) محققان اسناد را به­منظور استفاده در پایان‌ نامه مورد بررسی قرار داده‌اند. در ردیف دوم( 56/35 درصد) اسناد به ­منظور تولید مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی رشته تحصیلی این افراد(بدون در نظر گرفتن مقاطع تحصیلی) نشان­ دهنده آن است که دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته تاریخ، سهم بسیار قابل توجه و معنا‌داری در استفاده از اسناد را به خود اختصاص داده‌اند: 33/40 درصد از کل جامعه آماری، دانش‌آموخته رشته تاریخ هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Information Seeking Behavior of Researchers Visiting National Archives of Iran

نویسنده [English]

  • Gholamreza Azizi
چکیده [English]

Purpose: To study the purpose, motivation and questions raised by users visiting National Archives of Iran during 2013 and compare it with demographic information (age, sex, education).
Methodology: It is a survey, and data is gathered from 419 forms which users are meant to fill before using the Archives. Twenty-nine incomplete forms were omitted.
Findings: Sixty percent (60%) of users were MS students or had MS degree, more than 29% of which has studied history. Thirty-seven percent (37%) of users visited the Archives to write their thesis and 36% to author an article. Forty percent (40%) of users were history graduates.
Conclusion: There is a correlation between the users’ field of study and usage. History students and graduates were the highest users of the collection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information seeking
  • Researchers
  • users
شهبازتبار، پریا؛ نصراله‌زاده، شهرزاد؛ اصنافی، امیر رضا.(1391). کتاب‌شناسی رفتار اطلاع یابی. تهران: چاپار.
عزیزی، غلامرضا.( 1387فروردین). سرآغاز، گنجینه اسناد،18(1)، 5-6.
کربلا آقایی کامران، معصومه؛ رضایی شریف‌آبادی، سعید.(1388). بررسی پژوهش‌های رفتار اطلاع‌یابی در ایران: مطالعه کتابسنجی. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 50، 45-70.
نوکاریزی، محسن؛ داورپناه، محمد رضا: تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌یابی.  کتابداری و اطلاع رسانی، 34، 81- 103.
نویدی، فاطمه: اطلاع یابی و بررسی رفتار اطلاع یابی در محیط‌های جدید جستجو، نما: مجله الکترونیکی اطلاعات و مدارک علمی ایران،7(1)، تاریخ انتشار مقاله: ٢ فروردین ١٣٨٦؛ از http://www.irandoc.ac.ir/data/e_j/vol7/navidi.htm 2007/04/23
یمین فیروز، موسی؛ نوشین فرد، فاطمه؛ صیامیان، حسن.(1391). مفاهیم و ویژگی‌های الگوی اطلاع‌یابی ویلسون: مروری بر متون. مدیریت اطلاعات سلامت، 9(4)، 567-579.