TY - JOUR ID - 1465 TI - چالش ایران و افغانستان بر سر منطقه چکاب (1310-1313ش) JO - گنجینۀ اسناد JA - GANJ LA - fa SN - 1023-3652 AU - شهیدی, حمیده AD - دانشجوی دکترای تاریخ ایران دورة اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 26 IS - 2 SP - 56 EP - 74 KW - پهلوی اول KW - ایران KW - افغانستان KW - مشاجرات مرزی KW - منطقه چکاب KW - امیر محمدابراهیم علم DO - N2 - هدف: این پژوهش برآن است نخست به پیشینة مالکیت و اهمیت منطقة چکاب بپردازد، دوم این که فرآیند اختلافات ارضی ایران و افغانستان در این منطقه و سرانجام آن را بیان دارد، همچنین تأثیر سیاست کلی رضاشاه را در قبال کشورهای همجوار در این باب  مورد بررسی قرار دهد. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با بهره‌گیری از اسناد و مدارک موجود و منابع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی – تحلیلی تنظیم شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: یافته‌ها نشان می‌دهد که پیشینة مالکیت منطقة چکاب به کشور ایران تعلق داشته و از املاک موروثی امیر محمدابراهیم علم بوده است. در جریان مسألة چکاب مماشات زیادی از سوی ایران برای اجتناب از درگیری صورت پذیرفت. با این حال در ابتدا تمایل زیادی برای حفظ این منطقه وجود داشت اما بعدها سیاست دولت بر این امر قرارگرفت که چکاب را به افغانستان واگذارد و در نهایت به فروش آن به افغان‌ها با قیمتی پایین‌تر از قیمت تعیین‌شده از امیر ابراهیم علم رضایت داد. بنابراین، گزارش واگذاری این منطقه به افغانستان توسط فخرالدین آلتای دور از واقعیت است چراکه پیش از آمدن آلتای از ترکیه جهت داوری و رفع کشمکش مرزی میان ایران و افغانستان، این منطقه در عمل به افغان‌ها واگذار شده بود. این خاک‌بخشی را باید در سیاست خارجی رضاشاه جستجو کرد که بر پایة برداشتی خاص ازحسن همجواری شکل گرفته بود. اقدامات امیر محمدابراهیم علم جهت حفظ این منطقه از نظر ملی و حفظ تمامیت ارضی قابل تقدیر است. به نظر می‌رسد اگر حمایت دولت نیز وجود داشت با توجه به نفوذ محلی امیر علم و اتکا به نیروهای محلی امکان داشت این منطقه از خاک ایران جدا نشود. UR - https://ganjineh.nlai.ir/article_1465.html L1 - https://ganjineh.nlai.ir/article_1465_fb997c17e028d17345806da1eaf9e07a.pdf ER -