سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
بررسی سیاستها و چالشهای اقتصادی ایران در بحران اقتصادی 1929؛ مطالعه اسنادی
6
35
FA
علی
رستم نژاد نشلی
دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
ar.arghavan@gmail.com
اصغر
منتظرالقائم
استاد تاریخ دانشگاه اصفهان
montazer5337@yahoo.com
ابوالحسن
فیاض انوش
دانشیار تاریخ دانشگاه اصفهان.
anosh.amir@yahoo.com
هدف: حکومت پهلوی از ابتدای تاسیس، میراثدار نظام اقتصادی نابسامانی بود که تحت تاثیر مناسبات جهانی نظام سرمایهداری از ابتدای قرن نوزدهم، بر کشورهای توسعه نیافته ای مانند ایران تحمیل شد. ایجاد توازن در واردات و صادرات برای جلوگیری از کاهش ارزش قران بهعنوان پول ملی پیش درآمد اصلاح نظام اقتصادی و نوسازی بود. اما وقوع ناگهانی بحران جهانی1929، دولت و مجلس را به سمت اجرای سیاست های اقتصادی مقطعی سوق داد. هدف این پژوهش بررسی سیاست های اقتصادی دولت پهلوی برای مقابله با بحران جهانی است. <br />روش/ رویکرد: این پژوهش به روش آماری با تحلیل کیفی دادههای کمی مستخرج از احصائیههای مالی و تجاری تالیف شده است. بخشی از متغیرهای مستقل از منابع کتابخانهای و اسناد آرشیوی گردآوری شد. <br />یافتههای پژوهش: بررسی جداول و نمودارها در دو مقطع پیش و پس از اجرای قانون انحصار تجارت نشانگر آن است که دولت سیاست های آگاهانه ای برای حل مشکلات اقتصادی درپیش گرفت. مقایسه میزان واردات و صادرات در دو مقطع نشان میدهد موفقیت دولت در ایجاد تراز تجاری مثبت، نسبی بود. نمودار قیمت کالاهای اساسی وارداتی نشان میدهد که سیاست دولت برای حفظ ثبات قیمت و جلوگیری از تورم در شرایط بحرانی موفقیت آمیز بود.
انحصار تجارت,بحران 1929,پهلوی اول,اقتصاد سیاسی
https://ganjineh.nlai.ir/article_1713.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1713_2b9a4af9d0a4a9bdaae383989e3d3d27.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
بررسی مستند مداخلات انگلیس در امور داخلی ایران (1320-1324ش)
36
66
FA
مرجان
برهانی
دکتری تاریخ ایران، دانشگاه شهید بهشتی
marjan.borhani62@gmail.com
با هجوم دول متفق در شهریور1320(سپتامبر1941م) به ایران و فروریختن حکومت پهلوی اول، کشور به اشغال متفقین درآمد. حضور تحمیلی آنان در کشور، تبعات مختلفی در زمینههای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در پی داشت و علاوه بر اینکه ازلحاظِ روانی و ذهنی، موجب نارضایتیهای مردمی گردید آثار عملی خود را نیز در امور عینی جامعه برجای نهاد. انگلیس یکی از این کشورهای اشغالگر است که مداخلهاش در امور داخلی ایران سابقهای دیرینه دارد و در دورههای زمانی مختلف، متناسب با ضعف و قوت حکومت مرکزی ایران همواره در حال تغییر بوده است. جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین یکی از مهمترین عرصههای دخالت انگلیس در امور داخلی ایران است. <br /><strong>هدف:</strong> هدف این پژوهش بررسی مداخلات و خسارات دولت انگلیس در ایران، بهعنوان نمونهای از آثار عینی اشغال ایران در جنگ جهانی دوم است. <br /><strong>روش/رویکرد پژوهش: </strong>این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اسناد و مدارک آرشیوی تهیه شده است. <br /><strong>یافتههای پژوهش:</strong> متفقین با تنظیم قرارداد اتحاد سهجانبه تلویحاً اجازة مداخله در امور داخلی ایران را به دست آوردند و این مداخله موجب اختلال در تجارت بازرگانان ایرانی، سردرگمی در ادارة امور توسط دولت ایران و سانسور پست، تلگراف، رادیو و روزنامهها گردید و نهایتاً آمار عظیمی از خسارت در بخشهای مختلف اقتصادی بر جای گذاشت.
ایران,جنگ جهانی دوم,متفقین,انگلیس,سانسور
https://ganjineh.nlai.ir/article_1714.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1714_da403fed6e3f1296828b75baeb399353.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
بررسی و بازنگری حکومت بنادر خلیج فارس 1319ق.
68
96
FA
حشمت الله
عزیزی
دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور
heshmatazizi@gmail.com
داریوش
رحمانیان
استادیار دانشگاه تهران
rahmanian.dariush@gmail.com
هوشنگ
خسروبیگی
دانشیار دانشگاه پیام نور
kh_beagi@pnu.ac.ir.
محمد
رستمی
استادیار دانشگاه پیام نور
rostamipnu@yahoo.com
هدف: این پژوهش بر آن است تا به بررسی شکلی و محتوایی «دستورالعمل حکومت بنادر خلیجفارس» بهعنوان یکی از اسناد مهم و ارزشمند بهجای مانده از دورة قاجاریه دربارة منطقة استراتژیک و مهم خلیجفارس بپردازد.
روش/رویکرد: این مقاله بر پایة اسناد آرشیوی و منابع کتابخانهای و به روش توصیفی و تحلیلی نگاشته شده است.
یافتهها و نتایج: در بازخوانی و چاپ این کتابچه اشتباهات فاحشی رخداده است. مشیرالدوله بهعنوان وزیر امور خارجه و امینالسلطان بهعنوان صدراعظم عصر مظفری از اهمیت و جایگاه حیاتی و تاریخی خلیجفارس و بنادر و جزایر جنوب ایران آگاه و مطلع بودهاند. آنها در این دستورالعمل بر موضوعات مهمی همچون توجه به کنسولگریها و چگونگی روابط با دول بیگانه، جلوگیری از استملاک بیگانگان در خاک بنادر، سوءاستفادههای انگلیسیها و مأموران محلی از تلگرافخانه، مراقبت از کشتی پرسپولیس، ادارة امور گمرک و تذکرة بنادر و وظایف شخص حکمران بنادر در قبال این مسائل پرداختهاند. همچنین از دلایل مهم بیتوجهی و غفلت نسبت به بنادر و جزایر خلیجفارس در این دوره، سازمان اداری فاسد و فرسودة قاجار، نبود ثبات در مدیریت و تعدد مراکز تصمیمگیری در خصوص بنادر، حضور کشورهای استعمارگر خارجی مانند انگلستان و سیاست استعماری آنها در منطقه و ضعف نیروی نظامی و ناوگان دریایی است.
خلیجفارس,بنادر جنوب,میرزا نصرالله خان مشیرالدوله,دستورالعمل,رضاقلیخان سالارمعظم
https://ganjineh.nlai.ir/article_2120.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_2120_caae044ea4e8679d26881c40330fd163.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
صنعت نفت و توسعة اقتصادی ، اجتماعی مناطق شمالی خلیجفارس؛ مطالعه موردی خارک (1355-1335ش/1976-1956)
98
115
FA
حبیب الله
سعیدی نیا
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خلیجفارس
saeedinia@pgu.ac.ir
احمد
لعبت فر
دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خلیجفارس
alobatfard@gmail.com
<strong>هدف:</strong> این پژوهش بر آن است تا به بررسی و تبیین تأثیر صنعت نفت بر روند توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقة خارک بپردازد. <br /><strong>روش/رویکرد پژوهش: </strong>این پژوهش به روش تاریخی و با رویکرد تاریخ اقتصادی و تبیین دادههای آماری و بر مبنای اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانهای انجامشده است. <br /><strong>یافتهها و نتایج پژوهش:</strong> با انتخاب جزیره خارک از سوی کنسرسیوم نفتی بهعنوان مرکز بارگیری و صدور نفت خام، تأسیسات متعددی در این جزیره ایجاد شد. ورود صنعت نفت و شکلگیری این تأسیسات تأثیر آشکاری بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن مانند؛ دگرگونی در چهره منطقه، ترکیب جمعیتی، وضعیت معیشتی، توسعه زیرساختها، ظهور طبقات جدید و افزایش مهاجرت داشته است. یافتههای تحقیق نشان میدهند، با پیشرفت صنعت نفت در این دوره و روند تحولات اقتصادی، اجتماعی حاصل از آن، خارک به بزرگترین بندر بارگیری و صادرات نفت خام ایران و یکی از بزرگترین بندرهای صادراتی نفت خام جهان تبدیل شد.
جزیره خارک,صنعت نفت,تغییرات اقتصادی و اجتماعی,پروژههای عمرانی
https://ganjineh.nlai.ir/article_1716.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1716_2b7f0ec94f74f25f81363c07df26dc34.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
بررسی تاریخچه مستندسازی تصویری آثار معماری و شهرسازی ایران(ازپیش از اسلام تا پایان دوره پهلوی)
116
131
FA
وحید
حیدری
مربی، عضو هیئتعلمی دانشکدة هنر دانشگاه سمنان
vahidary@semnan.ac.ir
<strong>هدف: </strong>بررسی کمی و کیفی اسناد تصویری بازمانده از ایران قدیم با موضوع معماری و شهرسازی. <br /><strong>روش:</strong> تحلیل مدارک آرشیوی، بررسیهای باستانشناسی، تاریخ مکتوب و تاریخ معماری. <br /><strong>یافتهها: </strong>این تحقیق نشان از تفاوت در تعدد و کیفیت مدارک تاریخی تصویری دارد. همچنین با وجود تکثر اسناد در برخی مقاطع، از برخی دوران تاریخی سند تصویری زیادی موجود نیست. بیشتر مدارک تصویری بهدستآمده از دوره تاریخی پیش از اسلام به حوزههای تمدنی جیرفت و ایلام باستان برمیگردد. همچنین مدارکی مربوط به معماری ماد و اورارتو وجود دارد که به نظر میرسد بهقصد مستندسازی تولید شدهاند. از اوایل دوران اسلامی تا پهلوی، مدارک تصویری با روالی صعودی و نامنظم بهصورت کمی و کیفی افزایش مییابند. این اسناد تا دوران ایلخانی عمدتاً در حوزة جغرافیا هستند؛ اما پسازآن و تا اواسط قاجار بهصورت محتوایی تنوع مییابند. نکته مهم از دوره اخیر واقعگرا بودن مدارک تولیدشده توسط مستشرقین در مقابل سبک تزئینی ایرانیان است. از اواسط قاجار شیوههای مستندسازی توسعه فنی مییابد؛ ولی آنچه میتوان از آن بهعنوان مستندسازی نظاممند یادکرد به بعد از دوران پهلوی برمیگردد. <br /><strong>نتیجه: </strong>مستندسازی تصویری در ایران روندی متغیر و توأم با قوت و ضعف دارد؛اما گرایش به واقعنمایی در سده اخیر افزایش داشته است. برخی از این مدارک از ابتدا با هدف مستندسازی تولیدشدهاند و بعضی دیگر با اهداف دیگر تولیدشده و با گذشت زمان ماهیت سند یافتهاند.
اسناد تصویری,اسناد معماری و شهرسازی,مستندسازی نظاممند
https://ganjineh.nlai.ir/article_1717.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1717_34d02d3b9a04992e82b7d4753a2cfa01.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
مطالعه تطبیقی عناصر فرادادهای سازماندهی نقشههای جغرافیایی در مراکز جغرافیایی، آرشیوی، کتابخانهای و موزهای ایران با استانداردهای توصیفی بینالمللی
132
157
FA
معصومه
کربلا آقایی کامران
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه الزهرا
mkamran@alzahra.ac.ir
نگار
زارع
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات آرشیوی دانشگاه الزهرا
n.zare@student.alzahra.ac.ir
رویا
برادر
دانشیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه الزهرا
rbaradar@alzahra.ac.ir
هدف: پژوهش حاضر به بررسی و تعیین عناصر فرادادهای جهت سازماندهی نقشههای جغرافیایی بهعنوان یک منبع اطلاعاتی باارزش در مراکز جغرافیایی، آرشیوی، کتابخانهای و موزهای ایران پرداخته است. <br />روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی توصیفی تحلیل محتوا انجام پذیرفته و دادهها از طریق سیاهه وارسی و پرسشنامه گردآوریشدهاند. جامعه این پژوهش شامل 10 استاندارد توصیفی بینالمللی، کاربرگه 9 سازمان دربردارنده نقشههای جغرافیایی و 6 منبع اطلاعاتی مرتبط با نقشههای جغرافیایی است. نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته است. <br />یافتهها: در کل 209 عنصر فرادادهای برای سازماندهی نقشههای جغرافیایی شناساییشد. در میان آنها 59 عنصر در کاربرگهها، 198 عنصر در استانداردها و 25 عنصر در منابع اطلاعاتی مطرحشده است. از 20 عنصر در هر سه بخش بررسی شده استفاده شده است. کاربرگه سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی کاملترین کاربرگه توصیفی بود. در آن علاوه بر عناصر فرادادهای متداول توصیفی اسناد، دادههای ریاضی نقشه نیز منظور شده است
عناصر فرادادهای,سازماندهی,نقشههای جغرافیایی
https://ganjineh.nlai.ir/article_1718.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1718_7d9ea3341fce44b359f7c245aa7c57f5.pdf
سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران- پژوهشکدۀ اسناد
گنجینۀ اسناد
1023-3652
2538-2268
26
3
2016
09
22
مقایسهای بین روشهای نمونه برداری فعال و غیر فعال در مخازن نگهداری از منابع آرشیوی
158
173
FA
نگار
رئیس نیا
دانشجوی دکتری میکروبیولوژی دانشگاه تهران
negar.rayisnia@gmail.com
<strong>هدف: </strong>هوا به عنوان منبعی از ریزاندامگان ( میکروارگانیسمها ) دارای نقش مهمی در ایجاد آلودگیهای بیولوژیک و آسیبهای جدی در منابع آرشیوی میباشد؛ از اینرو پایش میکروبی منظم هوای مخازن (در راستای سیاستهای حفاظت پیشگیرانه) برای شناسایی و اصلاح شرایط بحرانی، اجتناب ناپذیر است. هدف از این مطالعه ارزیابی سطوح آلودگی بیولوژیک هوا در مخازن نگهداری از منابع آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا، با روشهای نمونهبرداری فعال و غیر فعال، و بررسی وجود ارتباط بین نتایج حاصل از این دو روش میباشد. <br /><strong>روش</strong><strong></strong><strong>ها:</strong>در این مطالعه نمونهبرداری از هوای مخازن به دو روش: فعال (استفاده از دستگاه ایرسمپلر)، و غیر فعال (روش پلیتگذاری) بر اساس استاندارد ISO 14698-1:2003، انجام شد. پس ازتعیین تعداد کلی ریزاندامگان زنده و قابل کشت (TVC)، و شناسایی آنها با روشهای میکروبیولوژی، همبستگی میان نتایج حاصل از دو روش و توزیع فراوانی گروههای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. <br /><strong>یافته</strong><strong></strong><strong>ها: </strong>در میان قارچهای جدا شده جنسهای <em>Penicillium</em>، <em>Cladosporium</em> و <em>Aspergillus</em> دارای بالاترین فراوانی در هردو روش نمونهگیری فعال و غیر فعال بودند. بررسی درصد فراوانی باکتریهای آلاینده هوای مخازن، در هر دو روش نمونهبرداری، نشاندهنده غالبیت باکتریهای گرم مثبت میلهای ( و رشتهای) اسپوردار، از قبیل گونههای جنس<em>Bacillus</em>و <em>Streptomyces</em><em>، </em>میباشد. تحلیل آماری با نرم افزار SPSS ، همبستگی دو روش ارزیابی کننده کیفیت هوا را تائید نمود. مقایسه توزیع فراوانی گروههای مختلف نشانگر عملکرد بهتر روش فعال برای جداسازی جنسهای قارچی میباشد. <br /><strong>نتیجه</strong><strong></strong><strong>گیری: </strong>نتایج حاصل از هر دو روش به منظور ارزیابی کلی آلودگی هوا، درپایش های ادواری مخازن، قابل استناد میباشد.
آلودگی بیولوژیک,نمونه برداری از هوا,مخازن منابع آرشیوی,پایش
https://ganjineh.nlai.ir/article_1719.html
https://ganjineh.nlai.ir/article_1719_288adaffe304d02aa6d25eaaeb0b8d4b.pdf