هدف: بررسی روند تأسیس و توسعۀ کتابخانۀ ملی ایران از اواخر عهد قاجار تا پایان پهلوی اول. روش/رویکرد پژوهش: در این پژوهش برپایۀ اسناد و منابع تاریخی و بهشیوۀ توصیفی-تحلیلی به موارد زیر پرداخته میشود: 1. عوامل سیاسی-اجتماعی مؤثر در پیدایش کتابخانۀ ملی؛ 2. تأثیر غرب در پیدایش کتابخانۀ ملی در ایران؛ 3. روند قانونمندشدن و دولتیشدن کتابخانۀ ملی یافتهها و نتیجهگیری: افزایش روابط ایران و غرب در دورۀ قاجار و الگوبرداری از پیشرفتهای فرهنگی و تمدنی نظیر پیدایش صنعت چاپ، توسعۀ مدارس، ایجاد مؤسسات آموزش عالی، افزایش شمار تحصیلکردگان و تکاپوی چهرههای روشنفکر و فرهنگدوست، زمینۀ پیدایش کتابخانۀ ملی را در ایران فراهم کرد. هستۀ اولیۀ این کتابخانه از ادغام دو کتابخانۀ مهم آن دوره یعنی کتابخانۀ دارالفنون و معارف تشکیل شد. در سال 1356ق/1316ش برای نخستینبار سازمان و تشکیلات این کتابخانه بانام دایرۀ کتابخانۀ ملی دولتی شکل گرفت و ساختمان آن با تلاش مهدی بیانی و علیاصغر حکمت و نقشۀ طراحیشدۀ آندره گدار، در میدان مشق تهران احداث شد.